De verkiezingen in de Turkse stad Istanboel zijn zondag gewonnen door oppositiekandidaat Ekrem Imamoglu (CHP). Toen alle stemmen waren geteld, had Imamoglu ruim 54 gehaald, zijn tegenstander Binali Yıldırım van de regerende AKP haalde 45 procent.

Imamoglu werd op 31 maart al eens verkozen tot burgemeester van de Turkse stad, maar de hoogste kiesraad annuleerde toen de verkiezing omwille van weinig geloofwaardige redenen. Een aantal stemmentellers zou namelijk niet uit ambtenaars hebben bestaan.

Imamoglu had in maart een voorsprong van 13.000 stemmen, maar die was zondag uitgegroeid tot liefst 780.000 stemmen. De overwinning van Imamoglu maakt een einde aan de machtspositie van de AKP van president Erdogan in Istanboel. Die was daar 25 jaar onafgebroken aan de macht. Het gaat dan ook om de grootste nederlaag in de politieke carrière van Erdogan.

“Wie Istanboel wint, wint Turkije”

In 1994 was Erdogan zelf tot burgemeester van Istanboel verkozen. De stad zou als springplank dienen om zijn machtspositie in Turkije uit te bouwen. Belangrijk daarbij was voornamelijk dat grote steden, naast de grootste bevolking en de economische activiteit, ook de grootste hoeveelheid geld concentreren. Aanhangers en handlangers van de machtspartij profiteren van dat geld. “Wie Istanboel wint, wint Turkije,” was dan ook een van Erdogans favoriete uitspraken. Maar daar komt nu een einde aan, want over het geld dat in Istanboel beschikbaar is, kan de AKP niet langer beschikken. En dat maakt ook Erdogan kwetsbaarder dan hij de voorbije 16 jaar is geweest. Velen zien in Imamoglu ook een politicus die Erdogan de komende jaren ook nationaal kan bedreigen. In 2023 kiezen de Turken opnieuw een president.

Investeerders reageerden alvast opgelucht en stuurden de Turkse beurs maandag hoger. Ook de noodlijdende Turkse lira ging onmiddellijk na de aankondiging van Imagoglu’s overwinning hoger.

“Een vernederde sultan is een gevaarlijke sultan”

Maar hoewel hij al vroeg op zondag de nederlaag van zijn kandidaat toegaf, lijkt Erdogan niet van plan zich zomaar naar de slachtbank te laten voeren.

Dat zal later deze week blijken wanneer de Turkse filantroop Osman Kavala voor de rechter verschijnt.  Sinds zijn arrestatie in oktober 2017 zit hij gevangen. Na 19 maanden gevangenschap werd Kavala aangeklaagd voor een vermeende poging om de Turkse regering omver te werpen tijdens de massaprotesten in 2013 bij het Gezi-park in Istanboel. De AKP van Erdogan wilde dat park – een van de weinige groene zones in de stad – vervangen door een shoppingcenter, wat op enorme protesten stootte. Mensenrechtenactivisten noemen de aanklacht tegen Kavala ‘belachelijk’.

Kavala is een beroemdheid in Turkije. Hij richtte een reeks verenigingen op die de diversiteit van de Turkse cultuur en erfgoed willen promoten. Erdogan noemde hem dan ook al meermaals “de Turkse Soros”, een verwijzing naar de Amerikaans-Hongaarse miljardair die bekendstaat om de promotie van liberale waarden in het voormalige Oostblok. 

Samen met Kavala staan nog eens 15 andere activisten terecht. Ze riskeren levenslange gevangenisstraf. Volgens hun advocaten wil de regering Erdogan een voorbeeld stellen en duidelijk maken dat wie het niet eens is met zijn politiek, onmogelijk ongestraft kan blijven. Zijn nederlaag in Istanboel dreigt hem nog wraakzuchtiger te maken. Een vernederde sultan is een gevaarlijke sultan.