De AKP van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan verliest verschillende grote steden, waaronder de hoofdstad Ankara en een reeks kuststeden, aan de oppositiepartijen. Maar de grootste dreun krijgt Istanboel, de stad die in 1994 Erdogan tot burgemeester verkoos en die hij als springplank zou gebruiken om zijn machtspositie zou uitbouwen. Toen zondagavond de stemmen waren geteld bleek dat de 15 miljoen inwoners van Istanboel hun ‘uitverkoren zoon’ hadden laten vallen.

Voor de AKP en haar leider ontstaat een nieuwe situatie. Sinds 2002 wonnen ze elke verkiezing van belang. Deze verkiezingen waren een referendum over de manier waarop Erdogan de economie beheert. Maar ook over zijn toenemende autoritaire trekjes.

Na de gefaalde coup van 2016 heeft Erdogan zijn macht steeds verder uitgebreid. 100.000 ambtenaren moesten opstappen en tientallen journalisten belandden in de gevangenis. In 2017 won hij met een minuscule marge een referendum dat hem toeliet de presidentiële macht verder uit te breiden. Vorige zomer werd hij dan tot president verkozen.

Samenzweringstheorieën en dreigementen

De voorbije weken voerde Erdogan campagne in zijn bekende stijl. Samenzweringstheorieën en dreigementen vlogen in het rond. Volgens de president was een stem voor de AKP er een voor soevereiniteit en de overleving van het land.

Maar de kiezers presenteerden Erdogan de rekening voor zijn desastreuze economische politiek. De schuld voor elke tegenslag moest in een samenzwering tegen Turkije worden gezocht. Dat hij een derde van de buitenlandse reserves aanwendde om de val van de Turkse lira te stuiten werd hem evenmin in dank afgenomen. Kiezers hebben het ook gehad met de corruptie die de door de AKP en bondgenoten geleide steden kenmerkt.

Erdogan is geraakt, maar niet dood

Toch is het nog te vroeg om Erdogan af te schrijven. De AKP blijft veruit de grootste partij van het land en blijft het uitstekend doen op het platteland. Voor vele Turken blijft Erdogan de man die jaren van economische voorspoed naar het land bracht en die naar hen luisterde. Maar de grote steden concentreren naast de grootste bevolking en de economische activiteit ook de grootste hoeveelheid geld om aan aanhangers en handlangers uit te delen. Over dat geld kan de AKP niet langer beschikken. En dat maakt ook Erdogan kwetsbaarder dan hij de voorbije 16 jaar is geweest. Maar verder is hij niet van plan zich zomaar naar de slachtbank te laten voeren. Zijn AKP vecht zowel de uitslag in Istanboel als die in Ankara aan en eist een hertelling van de stemmen.