De Israëlische sjekel staat op zijn hoogste punt in 25 jaar ten opzichte van de dollar en de euro. Dat is goed nieuws voor de Israëlische consumenten. Toch duikt in de Joodse staat steeds vaker de term ‘Hollandse ziekte’ op, een term ooit gelanceerd door het liberale weekblad The Economist, waarbij de sterkte van een munt volledig wordt toegeschreven aan de recente ontdekking van een grondstof. Het magazine legde de oorzaak van de sterke Nederlandse gulden in de jaren 1960 volledig bij de recente ontdekking van aardgasreserves.
Israëlische sjekel is nu de sterkste munt ter wereld
Waarom is dit belangrijk?
De Joodse staat heeft de voorbije kwarteeuw opmerkelijke economische successen geboekt op vlak van technologie en energie. Maar de afhankelijkheid van zijn bloeiende hightechsector zou het land wel eens zuur kunnen opbreken.In een niet zo ver verleden zou een sterke sjekel schokgolven door de Israëlische economie hebben gestuurd, schrijft de krant Haaretz (€). Export was het levensbloed van de economie. Als de Israëlische munt te sterk steeg ten opzichte van de dollar, werden Israëlische producten in het buitenland minder aantrekkelijk. Dan verwaterden ook de bedrijfswinsten. Ontslagen zouden volgen, met een weerslag op die delen van de economie die niet van de export leefden.
Sterke export vormt niet langer een bedreiging
De export blijft ook vandaag belangrijk voor Israël. Maar de dagen dat een sterke sjekel als een ernstige bedreiging werd beschouwd, zijn voorbij. De munt is het afgelopen jaar met 20 procent in waarde gestegen. Hij staat op zijn hoogste niveau in 25 jaar. Met dat verschil dat geen Israëliër er zich druk om lijkt te maken, de Manufacturers Association, die het Israëlische industriële establishment vertegenwoordigt, uitgezonderd.
Het voorbije jaar heeft de Israëlische centrale bank steeds minder ingegrepen op de valutamarkten. Ze is van plan dat in 2022 nog minder te doen. Waarom zou ze? De Bank of Israel verwacht dat het bruto binnenlands product dit jaar met 7% en volgend jaar met 5,5% zal groeien naarmate de economie de Covid-recessie te boven komt. De uitvoer van goederen en diensten blijft stijgen, de overheidsfinanciën hebben zich opmerkelijk snel hersteld van de pandemie.
Israël = hightech en energie
De sterke sjekel is een gevolg van de sterke positie die de Joodse staat de voorbije 25 jaar heeft opgebouwd in de domeinen van hightech en energie. Op vlak van hightech herbergt Israël een aantal van de meest veelbelovende startups ter wereld. Buitenlandse investeerders betaalden in de eerste zes maanden van 2021 ruim 37 miljard dollar voor acquisities en deelnames in tal van Israëlische techbedrijven.
Ook op vlak van energie heeft Israël grote stappen voorwaarts gezet. Hoewel het land nog steeds olie en steenkool importeert, is het dankzij de eigen gasreserves minder van het buitenland afhankelijk geworden voor zijn energievoorzieneing. Israël exporteert zelfs aardgas, wat een einde heeft gemaakt aan de handelstekorten. Dit alles is gunstig voor de sjekel: valuta stromen het land binnen en worden gerepatrieerd in sjekels.
Hollandse ziekte
Wat ons bij de ‘Hollandse ziekte‘ brengt: het land wordt steeds afhankelijker van zijn hightechsector. Maar die afhankelijkheid wordt stilaan een probleem omdat onvoldoende Israëli’s de vaardigheden en opleiding bezitten om in high-tech te werken. Wat aardgas voor Nederland was in de twintigste eeuw zou hightech wel eens voor Israël kunnen worden in deze eeuw. (KG)