Griekenland is altijd een financieel probleemkindje binnen de EU geweest en begint het statenverband – opnieuw – zorgen te baren. Zo is de overheidsschuld van Athene nu opgelopen tot 357 miljard euro. Die nadert daarmee 200 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Geen goed nieuws nu de rente stijgt.

De Griekse overheidsschuld is het afgelopen jaar aanzienlijk gestegen, tegen de achtergrond van de mondiale energiecrisis en de torenhoge inflatie, waardoor de totale schuld is opgelopen tot 193 procent van het bbp. De Helleense Republiek wordt geconfronteerd met een inflatie die in juni 11,6 procent bedroeg, tegen 10,5 procent in mei 2022, één van de hoogste percentages in de eurozone. Tegelijkertijd is volgens de gegevens van de Griekse dienst voor statistiek (ELSTAT) de overheidsschuld tussen het eerste kwartaal van 2021 en het tweede kwartaal van 2022 met 13,42 miljard euro gestegen.

Reëel risico van staatsbankroet

De inkomsten van het land zijn wel licht gestegen, van 16,34 miljard euro tot 18,98 miljard euro op jaarbasis, maar dat is absoluut niet genoeg om de duizelingwekkende stijging van de uitgaven als gevolg van de laatste reeks crises, van het coronavirus tot energietekorten, te compenseren. Dat zegt Stefan Legge, hoogleraar economie aan de universiteit van het Zwitserse St. Gallen. “De vrees is terug dat Italië of Griekenland of andere landen zich de hogere rente niet zullen kunnen veroorloven en uiteindelijk failliet zullen gaan”, waarschuwt hij. Naast Griekenland zijn er dus ook ernstige bezorgdheden over het Italiaanse schiereiland.

En Griekenland komt eigenlijk nog maar pas uit de vorige crisis.

In 2008, jaar van de Grote Recessie, hadden weliswaar veel Europese landen enorme staatsschulden, maar het was de op hol geslagen overheidsschuld van Griekenland die dreigde over te slaan naar de hele EU. Het land had veel meer geld geleend dan het aan inkomsten via belastingen kon binnenhalen. Griekenland vroeg om een financiële redding van de EU en het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

De reddingsoperaties – noodleningen om noodlijdende economieën te redden – begonnen in 2010. Griekenland kreeg drie opeenvolgende pakketten van in totaal 289 miljard euro (259 miljard pond; 330 miljard dollar), maar die gingen gepaard met drastische bezuinigingsmaatregelen, waartegen veel protest kwam. Pas sinds 2018 is Griekenland van de financiële bijstand af.

Terugkeer van de ratingbureaus

Begin juli gaf het ratingbureau Fitch Ratings Griekenland een positieve BB-outlook. Het waarschuwde echter dat de schuldquote tegen 2024 nog steeds tot de hoogste van de eurozone zal behoren en meer dan drie keer zo hoog zal zijn als die van andere landen met een BB-rating.

De stijgende voedsel-, energie- en brandstofprijzen hebben geleid tot wijdverbreide kritiek op de regering en geruchten over vervroegde verkiezingen in het najaar. Premier Kyriakos Mitsotakis, die in 2019 verkozen werd, heeft gezegd dat dit niet zal gebeuren, omdat zijn prioriteit blijft om een reeks hervormingen te voltooien.

ECB-renteverhoging

De ECB kondigde gisteren een renteverhoging van 0,5 procent aan, waardoor de schuldenlast toeneemt en de landen van de eurozone met een hoge schuldenlast meer risico lopen.

Nu in september een nieuwe renteverhoging wordt verwacht, heeft de ECB ook een anti-fragmentatie-instrument gelanceerd om de meest blootgestelde landen te beschermen. In principe zal de ECB met dit instrument staatsobligaties kunnen kopen (met een looptijd van één tot tien jaar), uitgegeven door landen die in financiële moeilijkheden verkeren.

(lb/fjc)