De Europese Commissie moet meer inspanningen doen om de hervormingen van de rechtsstaat in de Westelijke Balkan door te drukken. Dat is de conclusie van een rapport van de Europese Rekenkamer. Daarin wordt beklemtoond dat de aanzienlijke budgetten die de Europese Unie aan de aanpak van het probleem heeft besteed, niet succesvol zijn.

In het rapport van de Europese Rekenkamer staat dat programma’s voor de rechtsstaat van de Europese Unie – die tussen 2014 en 2020 meer dan 700 miljoen pond in de problematiek heeft geïnvesteerd – in de kandidaat-lidstaten weinig en effect hebben gehad.

“De steun die de Europese Unie voor de uitbouw van de rechtsstaat in de Westelijke Balkan heeft gereserveerd, is er duidelijk niet in geslaagd verandering teweeg te brengen”, zegt Juhan Parts, lid van de Europese Rekenkamer, in een commentaar.

Politieke inmenging en corruptie

In het rapport merkt de Rekenkamer op dat de schuld niet alleen bij de Europese Unie moet worden gezocht. “Ook in de kandidaat-lidstaten hebben lokale overheden van onvoldoende politieke wil en een gebrek aan inzet blijk gegeven om het principe van de staatssteun te ondersteunen”, luidt het.

“Daardoor bleek in het algemeen onvoldoende steun gegenereerd te kunnen worden om een aantal knelpunten – zoals de onafhankelijkheid van rechters, machtsconcentraties, politieke inmenging en corruptie met succes te bestrijden.”

“Wel moet worden vastgesteld dat de Europese Unie onvoldoende gebruik gemaakt heeft van de randvoorwaarden die bij de financiering van uitvoering van projecten werden gesteld”, zegt het Europese Rekenhof.

“De Europese Commissie heeft zelden beroep gedaan op de mogelijkheid om hulp op te schorten indien de begunstigde de basisprincipes van democratie, de rechtsstaat en de eerbiediging van de mensenrechten niet respecteert.”

“Deze mechanismen moeten worden gebruikt, aangezien veel landen op deze vlakken stagnatie vertonen of zelfs een terugval laten optekenen.”

Verspilling

“Bovendien stellen we vast dat men ook er te weinig in geslaagd is de resultaten van de initiatieven te meten”, stipt de Europese Rekenkamer nog aan. “Er moet dan ook sterk worden getwijfeld aan de duurzaamheid van deze project.”

“Dit betekent dat het geld voor deze initiatieven de facto verspild is, aangezien er niet over een blijvende verandering kan worden gesproken. De vooruitgang die de voorbije twee decennia werd geboekt, blijft bijzonder bescheiden.”

“Dit vormt op zijn beurt een bedreiging voor de duurzaamheid van de verstrekte steun. Lopende hervormingen verliezen hun geloofwaardigheid als ze geen tastbare resultaten opleveren.”.

In een reactie benadrukten woordvoerders van de Europese Commissie dat er de voorbije jaren belangrijke vooruitgang is geboekt, maar erkenden tegelijkertijd dat er nog veel meer moet gebeuren.

Er werd aan toegevoegd dat er zich wel een aantal positieve ontwikkelingen voordeden – zoals verbetering van de efficiëntie van de rechterlijke macht en de ontwikkeling van de rechtsstaat.

Bovendien wezen de woordvoerders erop dat een deel van de schuld bij een onvoldoende binnenlandse politieke wil om hervormingen door te voeren ligt.

(lp)