Hoewel de crisis IJsland zeer zwaar trof zijn vanaag minder dan vijf procent van de IJslanders werkloos en volgens premier Sigmundur Gunnlaugsson zal de werkloosheidsgraad blijven dalen tot amper twee procent. De oorzaak van de nieuwe economische voorspoed moet niet ver worden gezocht, schrijft PolicyMic: IJsland liet haar banken failliet gaan en bracht de topverantwoordelijken voor het financiële débacle voor de rechter.

In de jaren 1990 liberaliseerde de IJslandse overheid de vooral op vis gebaseerde economie en net na de eeuwwisseling dereguleerde en privatiseerde het haar banken. De banksector groeide vervolgens in sneltempo tot de totale bankactiva in 2007 bijna 750% van het BBP bedroegen. De werkloosheid schommelde toen rond de twee procent.

Maar in de herfst van 2008 droogde het krediet volledig op, had de overheid te weinig geld om een bailout te financieren, waarna ’s lands drie grootste banken – Kaputhing, Glitnir en Landsbanki – failliet gingen en geherstructureerd werden als kleine binnenlandse dienstverleners. Het land kreeg leningen van het IMF, maar voerde geen verregaande besparingen door. Leningen in buitenlandse valuta werden samen met de kapitaalstromen beperkt. De lokale munt Krona kon vrij devalueren en verloor zowat de helft van zijn waarde.

IJsland hervormde bovendien de hele banksector. Bonussen werden beperkt en CEO’s en andere executives werden vervolgd voor ruim honderd financiële misdaden waaronder vertrouwensschending en marktmanipulatie. Zo werd de toenmalige CEO van Glitnir tot negen maanden cel veroordeeld en ging die van Kaupthing onlangs de cel in voor vijf en een half jaar.

De vraag is dan of we kunnen leren van de IJslandse aanpak. Volgens PolicyMic is het antwoord tegelijkertijd ja en nee:

• Nee. De IJslandse situatie is uniek en misschien niet toepasbaar op landen waar het gros van de problematische beleggingen niet uit het buitenland kwamen. Bovendien heeft de aanpak ook negatieve gevolgen gehad: krediet blijft uiterst schaars, de waarde van de pensioenen daalde sterk en de banksector zit nog steeds in zak en as.

• Ja. Het relatief succes van IJsland toont duidelijk twee dingen aan. Ten eerste dat drastische besparingsmaatregelen niet noodzakelijk de juiste weg naar financiële en sociale stabiliteit zijn en ten tweede dat faillissementen, markthervormingen en gerechtelijke vervolgingen hand in hand kunnen gaan met economische groei.