De ene dag gaat het om het verbod op gokreclame, dat Vincent Van Quickenborne (Open Vld) aankondigt, waarna Georges-Louis Bouchez (MR) moord en brand schreeuwt en zegt dat er “geen akkoord is”. De andere dag, en dat was gisteren, is er plots in de commissie Financiën geen meerderheid meer, als een wetsontwerp wordt besproken.

De essentie: Alles draait daarbij om de auteursrechten, een fiscaal gunstregime voor wie originele teksten produceert, oorspronkelijk bedoeld voor auteurs en journalisten.

• Systematisch zijn onder meer de IT-sector, de architectuur en zelfs de advocatuur gaan gebruik maken van dat systeem, waardoor het een fiscaal achterpoortje is geworden.
• Dat wilde Vincent Van Peteghem (cd&v) de minister van Financiën, oorspronkelijk meenemen in zijn grotere fiscale hervormingen. Bedoeling was ook om de sectoren voor wie het bedoeld was, die maar weinig impact hebben op de gederfde inkomsten ook, buiten schot te laten. Voor de IT-sector kwam tegelijk de lobbymachine op gang: zouden zij dan helemaal hun gunstregime kwijtspelen?
• Tegelijk speelde op de achtergrond dat Vivaldi geld nodig heeft, en bij de begrotingsopmaak in oktober werd er zo plots versneld: de auteursrechten moesten er snel-snel komen, zodat het mee voor inkomsten in de begroting kon zorgen. En zo ging plots ook iedereen voor de bijl: alle gunstregimes rond auteursrechten zullen nu geleidelijk aan serieus dichtgetimmerd worden. Dat was niet meteen Van Peteghem zijn keuze, die het liever in zijn groter pakket van hervormingen had gestoken.
• Om te beginnen moest de cd&v-vicepremier erkennen in de commissie Financiën dat er geen grote fiscale hervorming meer komt voor het einde van het jaar. Dat was nochtans wel aangekondigd, dat die plannen er zouden komen in december 2022, in de State of the Union, door premier De Croo.

Maar erger: tijdens de zitting bleek dat Van Peteghem toch ook vaag bleef over welke sectoren nu precies nog gaan mogen gebruik maken van de auteursrechten. 

• Daaruit bleek dat zeker de IT-sector geen garantie heeft om straks er nog op te kunnen leunen: want vage teksten nu, betekent dat men straks de facto de fiscus zelf de vrijheid geeft, om geen rulings meer met de IT-sector te aanvaarden. Een wat onderkoelde manier dus, om een grote gebruiker uit het regime te duwen.
• En dat was net wat de MR expliciet niet wilde: de afgelopen weken had Bouchez meermaals geroepen dat “alle sectoren die vandaag de auteursrechten gebruiken, gevrijwaard zouden worden”. De teksten van het wetsontwerp zouden wijzigen, zo verzekerde Bouchez.
• Consternatie dus in de Kamer, want de MR moest vaststellen dat Van Peteghem helemaal geen teksten had aangepast: het gunstregime sneuvelde dus, wilde de oppositie van N-VA, Vlaams Belang en Les Engagés weten. Daarop schorste de meerderheid de zitting, en verviel Vivaldi andermaal in chaos. Overleg op regeringsniveau volgde, maar in de Commissie onthield fractieleider Benoît Piedboeuf (MR) zich, en stemde Marie-Christine Marghem (MR) zelfs tegen, toen het ontwerp uiteindelijk toch voorlag.

Dat de meerderheid zo openlijk ruzie maakt in de Kamer, zowel over de Congocommissie als nu over de auteursrechten, mag gelden als kanarie in de koolmijn: het zijn tekenen van een metaalmoeheid die toeslaat, waarbij Kamerleden zich op geen enkele manier meer loyaal voelen aan een meerderheid, die zich aan het ontrafelen is. Als dat bovendien aangevuurd wordt door de partijvoorzitter, in casu Bouchez, is het hek helemaal van de dam.

Overingens begint vanaf vandaag de marathon van de begrotingsbespreking, vanmiddag om 12 uur. Omdat ze de allerlaatste in rang is, wordt staatssecretaris voor Begroting Alexia Betrand (Open Vld) daarbij pas als laatste gehoord. Maar hoe dan ook wordt het pittig: de oppositie staat klaar om de boel helemaal te fileren, en dan met name de kwestie van de btw-verlaging op gas en elektriciteit.