In het nieuws: Het wetsvoorstel van Fidesz vraagt om de oprichting van een nieuw bureau dat activiteiten die “de soevereiniteit van Hongarije bedreigen” moet opsporen en onderzoeken.

De details: De Hongaarse regering is spaarzaam met uitleg, maar laat uitschijnen dat de wet toepasbaar is op buitenlandse financiële steun aan politieke partijen. Mogelijks vallen ook mediabedrijven en maatschappelijke organisaties onder deze wet.

• Dit kadert in het groeiende gevoel van premier Orbán dat buitenlandse organisaties en machten zich mengen in de Hongaarse politiek.
• Met de wet wil Orbán binnenlandse kritiek op zijn beleid de mond snoeren. Hij is ervan overtuigd dat die kritiek vanuit het buitenland gestuurd wordt en zo tegen het nationaal belang handelt.
• Deze zomer zei hij nog dat zijn criticasters “openlijk gezegd hebben dat ze een andere regering in Hongarije willen. Ze hebben elk mogelijke manier van politieke corruptie gebruikt om de Hongaarse oppositie te financieren.”
• De media reageert zoals verwacht geschokt. Telex, een onafhankelijk medium, waarschuwde dat “Orbáns regering de oorlog verklaard heeft aan de kritische pers onder het mom van het beschermen van de soevereiniteit.”

Heeft het nieuwe bureau wel enige invloed?

• Stefánia Kapronczay, directeur strategie bij de Hungarian Civil Liberties Union, vreest dat “deze nieuwe wetgeving past in de stroom van regeringsacties om deelname aan het publieke leven en de werking van de vrije pers in te perken”. Dat zegt ze in een reactie aan The Guardian.
• De Hongaarse professor mediarecht Gábor Polyák houdt het op “de zoveelste bedreiging tegen onafhankelijke ngo’s en media”. Hij wil geen uitspraken doen over of de wet veel effect zal hebben of niet.
• Aan de andere kant zijn er experts die denken dat de wet weinig invloed zal hebben. Men vermoedt slechts een poging tot beïnvloeding van kiezers. De Hongaren gaan volgend jaar stemmen in gemeenteraadsverkiezingen en de Europese verkiezingen.

Orbán op ramkoers

Uitgezoomd: het is niet de eerste keer dat beleid van de Hongaarse regering een scherpe reactie uitlokt.

• In 2017 trad een gelijkaardige wet al in voege. De wet, die beduidend tegen ngo’s gekant was, had volgens de regering de bedoeling om de transparantie te garanderen van groepen die donaties ontvangen uit het buitenland.
• Volgens een uitspraak van het Europees Hof van Justitie was de wet in strijd met afspraken binnen de EU. Ze schond de rechten van de Hongaarse burgers, zo was de conclusie.
• Zo blijft Victor Orbán op ramkoers met de rest van Europa. Hij beloofde eerder al weerwerk te geven bij de herverkiezing van Ursula von der Leyen als Europees Commissievoorzitter. Zijn vriendjespolitiek met de Russische president Vladimir Poetin schiet ook bij velen in het verkeerde keelgat.
• Het International Institute for Democracy and Electoral Assistance noemde Hongarije onlangs in een nieuw rapport als voorbeeld van een land waar de democratie achteruit gaat. Wetgeving als dit helpt uiteraard niet om die conclusie omver te werpen.

(evb)