Chantage op z’n Turks

De essentie: Terwijl Hongarije, het andere land dat tegen de toetreding van de Noordse landen was, heeft aangekondigd op zijn besluit terug te komen, is dat bij Turkije nog niet het geval. De regering van Recep Tayyip Erdoğan wordt in feite nog opdringeriger in haar eisen aan Stockholm.

• Voor toetreding tot de NAVO is de unanieme instemming van de 30 volwaardige leden van het bondgenootschap vereist. Maar wat voor Finland en vooral voor Zweden een formaliteit had moeten zijn, stuitte op de veto’s van Viktor Orbán uit Hongarije en Recep Tayyip Erdoğan uit Turkije.
• De eerste is hierop teruggekomen: hij zei dat zijn parlement beide benoemingen begin volgend jaar zou moeten bekrachtigen. Maar de laatste blijft onvermurwbaar. Hij laat Stockholm boeten voor zijn vroegere steun aan Koerdische militanten, die Ankara als terroristen beschouwt.

De bijzonderheden: Het Turkse eisenpakket wordt steeds groter; Zweden beklaagt zich zijn uitgestoken hand.

• Eerst stelde Ankara een lange lijst op van “terroristen”, of vermeende militanten voor de Koerdische zaak, die de twee Scandinavische naties moesten uitleveren. Dit ondanks het feit dat velen van hen jaren of zelfs decennia eerder asiel hadden gekregen in een van de twee landen, zo meldt France24.
• Maar Turkije begon zich geleidelijk aan meer en meer te richten op Zweden alleen; het aantal eisen vanuit Ankara voor Stockholm liep snel op.
• Zo eisten de Turken dat een Zweedse minister zou worden ontslagen omdat hij tien jaar geleden een pro-PKK-feest had bijgewoond. Ze gingen zelfs zover dat ze de Zweedse ambassadeur ontboden vanwege een tv-programma waarin Erdoğan werd bespot.
• Recentelijk hebben ze er dan weer op aangedrongen dat Zweden een onderzoek instelt naar een bijeenkomst in Stockholm van een organisatie die volgens Turkije nauw verbonden is met de PKK.
• Ankara heeft Stockholm ook gevraagd om de identiteit vast te stellen van degenen die aan de eerdergenoemde demonstratie hebben deelgenomen. Voor een land dat zo gehecht is aan individuele vrijheden is dit een vernedering.

Diplomatie en window dressing

Een twistpunt voor de nieuwe regering: in Zweden weegt deze kwestie op de nieuwe regering van premier Ulf Kristersson, die in oktober is aangetreden en heeft beloofd alles in het werk te stellen om de kwestie vooruit te helpen.

• Na een reis naar Turkije die niets heeft opgeleverd, zal de Zweedse regering over enkele weken zelf Erdoğan moeten ontvangen. Een diplomatieke beproeving die niet goed valt bij de publieke opinie, die de indruk heeft dat het land buigt voor een autocraat die niet veel sympathieker is dan die in het Kremlin.
• “Turkije heeft verschillende redenen om met zijn vetokaart te zwaaien. Plotseling bevindt het land zich in een gunstige onderhandelingspositie”, schreef Aras Lindh, analist en programmamedewerker bij het Zweedse Instituut voor Internationale Zaken, vorige maand.
• “Turkije wordt geplaagd door economisch wanbeheer, dus de NAVO-kwestie zou werken als een manier om de focus van het debat te verleggen, deels door het meer te richten op lakse Europese staten die terroristen niet van de straat kunnen houden, maar vooral door het gesprek te laten draaien om de sterke leider die niet bang is om tegen hen op te staan.”
• De deadline voor Zweden: de Turkse verkiezingen in juni volgend jaar, die Erdoğan kan winnen door er als een daadkrachtige sultan uit te zien. Daarna zou hij Zweden zijn zegen kunnen geven.
• “Militair gezien zou het voor Turkije geweldig zijn om Zweden in de NAVO te hebben, omdat dit de landgrens tussen Rusland en de NAVO erg lang zou maken en het zwaartepunt van die grens en de daarmee gepaard gaande spanningen tussen de NAVO en Rusland veel, veel verder naar het noorden zou verschuiven, ver weg van Turkije”, betoogt Midden-Oosten-analist Aron Lund tegenover France24.

(lb/mah)