Walt Disney World, dat sprookjesland met het kasteel van Assepoester, moest onlangs duizenden werknemers ontslaan door Covid-19. Het trieste nieuws verspreidde zich snel doorheen de ‘gelukkigste plek’ op aarde. Prinses Jasmine en Winnie de Poeh werden ontslagen samen met Mickey Mouse.

Nu, maanden later, komen de weeskinderen van het magische koninkrijk bijeen in Celebration. Dat is een stadje in Florida zo’n tien kilometer van Disney World. Dena Wenrich, tot voor kort een prinses Jasmine, hoopt samen met andere voormalige Disney-figuren wat geld bij elkaar te sprokkelen. Voor 45 dollar koop je een wit-omrande bruine teddybeer. Voor 35 dollar heb je dan weer een setje van handgeschilderde bekers.

De magie blijft bestaan

Aan de ene kant is dit een bekend tafereel van gebroken dromen en harde financiële realiteiten. Dat is zeker het geval in de tijden waarin we vandaag leven. Tijden van verloren banen, uitgeput spaargeld, uitgestelde hoop, maar wel allemaal verpakt in een Disney-achtige strik. Anderzijds zijn het staalharde bedrijfsbeslissingen die ervoor zorgen dat de aandelen wel stijgen en dat de verbijsterende rijkdom van managers niet inkrimpt. In de laatste drie maanden van 2020 stegen de aandelen van Disney met 46 procent, en dat terwijl ze duizenden mensen ontsloeg.

Terwijl de toekomst van de Verenigde Staten beetje bij beetje rooskleuriger begint te worden door elke extra vaccinatie, laat Disney World terug meer gasten binnen. Het park heropende al op beperkte basis afgelopen zomer door de relatief milde aanpak van het coronavirus in Florida. Het bedrijf heeft daardoor ook geleidelijk aan enkele werknemers terug aangenomen. CEO Bob Chapek vertelde aan Bloomberg dat Disneyland, in de meer strenge staat Californië, verwacht om dat voorbeeld op 30 april ook te volgen.

‘Gasten weten best dat Disney het terug goed zal doen. Het merkvertrouwen leidt er echt toe dat ze gaan willen terugkomen naar onze parken om de magie te ervaren’, vertelde Chapek aan Bloomberg.

Optimisme is ver te zoeken

Echter niet alle voormalige Disney werknemers zijn zo optimistisch. In Orlando, de pretparkhoofdstad van de wereld, verdwenen meer dan 250.000 banen door Covid-19. In december was slechts ongeveer de helft van die banen teruggekomen. Velen in het dorpje Celebration denken dat Disney World niet volledig bemand zal zijn voor 2022. Sommigen vrezen ook dat oudere werknemers vervangen zullen worden door jongere en goedkopere werknemers.

Wenrich, de vrouw die nu in Celebration sprookjesachtige dingen verkoopt om geld bijeen te rapen, zegt dat 2.000 voormalige Disney werknemers haar gemaild of gebeld hebben voor een plekje op haar markt. Ze had helaas slechts plaats voor 50 mensen.

Miljarden naar aandeelhouders

Onder de iconische steeneiken bomen van ‘The Old South’ in Celebration komen verhalen los tussen de klaptafels en stoelen. Peg Prikosovich verkoopt geborduurde keukenhanddoeken en handgemaakte maskers. Ze zegt dat ze na 13 jaar bij Disney met pensioen moest. Amy Terechenok verkoopt decoratieve boekenstapels. Zij verloor haar baan een paar maanden voor ze er 30 jaar zou gewerkt hebben.

Klanten die over het groene gazon van de markt krioelen, horen niet het gefluister van anderen die klagen. Ze klagen over lonen die geen gelijkheid kenden met de kosten van hun levensonderhoud, zelfs vóór de pandemie, of over dure ziekteverzekeringen. Over hoe Disney tientallen miljarden spendeerde om aandeelhouders uit te betalen en aandelen terug te kopen in de afgelopen jaren. Toch ontsloeg het zo veel werknemers in het midden van een eens in de eeuw durende gezondheidscrisis.

Verdienen hoge pieten op de kap van ontslagen werknemers?

Een voormalig lid van de cast zegt dat ze altijd heeft geloofd dat als er één groot bedrijf was dat werknemers door deze moeilijke tijden zou hebben geholpen, het Disney zou zijn geweest. Het internationaal netwerk United Way concludeerde dat een alleenstaande volwassene in Florida met een gezin van vier ongeveer 35 dollar per uur nodig heeft om te overleven. Met twee mensen die werken is dat 17,38 dollar.

Volgens Disney verdient de gemiddelde werknemer in Orlando 19,50 dollar per uur. Dat is meer dan het dubbele van het federale minimumloon, maar volgens United Way is dat nog steeds te weinig om te sparen of alle uitgaven te dekken die veel mensen als vanzelfsprekend beschouwen. Denk dan bijvoorbeeld aan autoreparaties, restaurantmaaltijden of vakantiecadeaus.

Voorzitter van de raad van bestuur bij Disney, Robert Iger, is een heel ander soort Disney-werknemer. Zijn nettowaarde overschreed volgens de Bloomberg Billionaires Index één miljard dollar toen het aandeel eind vorig jaar een sprong maakte. Iger is daardoor iemand die rijk werd door voor een bedrijf te werken, in plaats van er zelf een op te richten. Zijn fortuin groeide door contante bonussen en aandelen die hij gedurende de laatste 20 jaar ontving.

Ook geld naar goede doelen

Vertegenwoordigers van Disney weigerden commentaar te geven. Topmanagers, waaronder Iger, gaven vorig jaar een deel van hun salaris op en ontvingen geen bonussen. Zij ontvingen wel nog steeds aandelenbeloningen ter waarde van miljoenen die de komende jaren onvoorwaardelijk zullen worden als het bedrijf het goed blijft doen. Peggy Choudhry, een lokale commissaris in Osceola County, zegt dat het bedrijf ook tijdens de pandemie goed is geweest voor de gemeenschap. Zo zou het geld gedoneerd hebben aan lokale non-profits die mensen helpen die hun baan zijn kwijtgeraakt.

Ondanks alle ontslagen en het feit dat managers er ondertussen niet op achteruit gegaan zijn zouden werknemers meteen terugkeren als Disney hen zou opbellen. Voor zovelen blijft de magie bestaan. Een verkoopster zegt zelf dat ze alles zou laten vallen als ze de kans zou krijgen om terug te gaan. Vele anderen voelen hetzelfde: hun levens zijn zo nauw verweven met Disney dat het moeilijk te onderscheiden is waar het ene ophoudt en het andere begint.

Lees ook: Streaming houdt Disney recht in coronacrisis

(jvdh)