De voorbije week werd op de oliemarkten geschiedenis geschreven, want voor het eerst ging de prijs van een vat ruwe WTI-olie (West Texas Intermediate) onder nul. Dat heeft gevolgen voor olieproducerende landen. Voor Rusland bijvoorbeeld, dat meer dan 30 procent van zijn bbp uit de export van olie en gas haalt.
Verwacht wordt dat de prijzen zeker nog tot eind juni laag blijven. De Covid-19-crisis heeft de globale vraag met 30 procent doen dalen. Dat heeft geleid tot een gebrek aan stockageruimte, wat de prijs heeft doen instorten. Er is gewoon teveel olie op de wereld. Ook het zogenaamde ‘historisch akkoord’ van de OPEC+, om de productie te reduceren, heeft weinig indruk gemaakt.
Wat in een eerste tijd een sluwe strategie bleek, lijkt zich nu tegen de Russen te keren. Begin maart meldde Moskou dat het niet zou ingaan op de Saoedische eis om de productie verder te verminderen om de al lage prijzen op te krikken. De prijs van een vat ruwe olie ging onmiddellijk 10 procent lager.
Door de markten met goedkope olie te overspoelen, wilden de Russen vooral de VS treffen. Een langere periode van lage prijzen – de enige strategie om de wereldeconomie opnieuw op de rails te krijgen nadat het coronavirus straks onder controle zal zijn – zal op langere termijn Saoedi-Arabië, dat twee derde van de OPEC-productie voor zich neemt, en Rusland ten goede komen. Net omdat hun kost om een vat olie te produceren een pak lager ligt dan in de VS. Een uitgekiende strategie. Maar die lijkt zich nu tegen Rusland lijkt te keren. Of niet?
Urals Crude
De prijs van Russische olie – Urals Crude – wordt bepaald op basis van Brent-olie, niet op basis van de West Texas Intermediate, die een goedkopere variant is. Brent-olie houdt zich voorlopig nog redelijk staande, maar Rusland lijdt uiteraard ook onder de algemene malaise op de oliemarkten.
Urals Crude noteert iets minder dan 2 dollar onder de prijs van een vat Brent-olie. Dat is het laagste niveau sinds 1999, toen Vladimir Poetin aan de macht kwam. Hoewel deze evolutie een significante impact heeft op de Russische schatkist, is de situatie nochtans niet catastrofaal. Het Russische budget wordt opgesteld op basis van stijgende olieprijzen. Wanneer een vat olie 50 dollar waard is, heft de staat een interne belasting van 50 procent. Valt die prijs terug tot 25 dollar, dan daalt ook die belasting tot 24 procent, blijkt uit berekeningen van Ernst & Young. Elke dollar die een vat olie minder opbrengt, slaat een gat van omgerekend 1,5 miljard euro in de Russische schatkist. De Russische begroting is in evenwicht wanneer een vat Urals Crude 50 dollar kost.
Russische staatsfonds NWF dient als buffer
De vraag is dan hoe lang Rusland kan overleven op een vat Urals dat 10 dollar kost. Moskou maakt zich alvast weinig zorgen. Door de jaren heen is een financiële reserve opgebouwd in de vorm van een staatsfonds. In dat Russian National Wealth Fund (NWF) zitten zo’n 130 miljard euro aan liquide middelen, terwijl het land ook nog eens op 500 miljard euro in goud en vreemde valuta zit.
Volgens de Russische minister van Financiën Anton Siluanov kan het land het onder de huidige olieprijzen uitzingen tot 2024. Zelfs als de olieprijs de komende 24 maanden niet zou stijgen, dan nog biedt het NWF een voldoende buffer.
Toch neemt het land zijn voorzorgsmaatregelen. Als gevolg van de Covid-19-crisis geeft het land een pak minder uit aan steunmaatregelen dan de westerse landen: 2,5 procent van het bbp. Ter vergelijking: in de VS is dat 11 procent, in de EU gemiddeld 4 procent.
Vladimir Poetin wil daarmee vermijden dat de Russische schatkist in 2024 leeg is, wanneer hij een vijfde ambtstermijn ingaat of de macht aan een opvolger laat. De crisis van 2008 heeft in dat opzicht als les gediend.