De Britse premier Rishi Sunak wil sigaretten verbieden voor iedereen die na 1 januari 2009 is geboren. Zo moet in eerste instantie de jeugd rookvrij worden, op termijn (als iedere roker geboren voor 2009 overleden is) het volledige land.

In het nieuws: Geen sigaretten meer voor de Britse jeugd.

• De Britse premier noemt rokers “een grote druk” op de nationale gezondheidszorg. Door het land rookvrij te maken, moet dus ook de druk op de sector worden verlicht. Die sector lijdt al langer onder de druk, waarbij regelmatig stakingen uitbreken. De oorzaken zijn enerzijds de hoge werkdruk, en anderzijds de relatief lage lonen.
• Wat Sunak wel lijkt te vergeten: rokers betalen in het Verenigd Koninkrijk heel wat taksen op hun rookwaar. Meer dan dat ze kosten aan de National Health Service.

De kritiek: Het voorstel is niet bijzonder populair.

• Zo is het opvallend dat Sunak, doorgaans toch eerder een conservatieve politicus, nu een zeer radicaal voorstel lanceert. “Dit verbod is niet enkel verschrikkelijk onliberaal én onconservatief, het zit gewoon vol met gaten”, zo vertelt Christopher Snowdon, hoofd levensstijleconomie bij de Britse denktank Institute of Economic Affairs.
• “Er zal een twee-rangenmaatschappij ontstaan, waar volwassenen sigaretten zal gaan kopen van iets oudere volwassenen, en waarbij de zwarte markt zal groeien”, zo keurd Snowdon het voorstel van Sunak af.

Vapen

Daarnaast: Toch wil Sunak doorduwen. En niet enkel gewone sigaretten moeten eraan.

• Ook vapen moet fors aan banden worden gelegd. E-sigaretten worden gezien als een plaag onder jongeren: in 2023 probeerde 11,3 procent van de Britse jongeren vapen uit, tegenover 7,7 orocent het jaar voordien. Vooral de e-sigaretten met nicotine zijn daarbij nog steeds erg schadelijk.
• Alleen, vapen wordt nu al streng gemonitord en aan banden gelegd. Hierbij geldt hetzelfde principe als met sigaretten: wat je verbiedt, zullen de jongeren op de zwarte markt zoeken.

Opvallend is vooral dat de rookregels in het VK nu al strenger zijn dan in andere landen. Zo betaal je gemiddeld 15 pond voor een pakje sigaretten, waarbij een groot deel taksen en accijnzen zijn. Slechts 13 procent van de bevolking rookt nog, onder meer ook door de opkomst van het vapen. Maar dat blijkt nog niet genoeg.

Het eerste land dat roken verbood was Bhutan, in 2004. Zestien jaar later en een serieuze toename in smokkelen later, werd het verbod weer opgeheven. Ook Zuid-Afrika, dat sigaretten tijdens COVID-19 verbood, ziet hetzelfde gebeuren. Nieuw-Zeeland is het voorlopig laatste land in de rij dat sigaretten verbiedt.

(evb)