Key takeaways

• China heeft zijn energiebronnen gediversifieerd en zijn binnenlandse reserves versterkt.
• China’s groeiende afhankelijkheid van Russische olie en andere alternatieve leveranciers vermindert zijn afhankelijkheid van olie uit het Midden-Oosten.
• Steenkool blijft de dominante energiebron in China, goed voor 61 procent van de energiemix van het land.

Toenemende spanningen in het Midden-Oosten hebben geleid tot bezorgdheid over een mogelijke blokkade van de Straat van Hormuz, een cruciale zeeroute voor het transport van olie. Zo’n gebeurtenis zou schokgolven door de wereldwijde energiemarkten sturen en zelfs gevolgen hebben voor China, ’s werelds grootste olie-importeur. Hoewel China van oudsher afhankelijk is van olie uit het Midden-Oosten, suggereren recente verschuivingen dat het land misschien beter bestand is tegen onderbrekingen als gevolg van een sluiting van Hormuz.

China heeft zijn energiebronnen strategisch gediversifieerd en de binnenlandse reserves versterkt, wat een buffer vormt tegen onmiddellijke schokken. Uit gegevens blijkt dat Iran in het eerste kwartaal van 2023 de op twee na grootste leverancier van ruwe olie aan China was. Sinds 2024 wendt China zich echter steeds meer tot Rusland, Saoedi-Arabië en andere landen voor zijn behoefte aan ruwe olie. Deze drie landen nemen nu aanzienlijke percentages van de Chinese import voor hun rekening.

Alternatieve energiebronnen

Bovendien hebben reeds bestaande problemen met Iraanse export naar China, waaronder contractbreuken en sanctiegerelateerde vertragingen, er al toe geleid dat Chinese bedrijven Iran zien als een “prijsconcurrerende maar risicovolle” leverancier. Deze perceptie heeft geleid tot een strategische verschuiving naar stabielere alternatieven zoals Rusland.

De totale Chinese vraag naar olie neemt ook af door de vertragende economische groei en de toenemende nadruk op hernieuwbare energiebronnen. Deze trend maakt het minder dringend om eventuele verstoringen van de aanvoer op korte termijn aan te pakken. Steenkool, dat voornamelijk in China zelf wordt gewonnen, blijft de energiemix van China domineren, met een aandeel van 61 procent in 2023. Olie en aardgas vertegenwoordigen respectievelijk 18 procent en 8 procent.

Regionale energiestrategieën

In het geval van een langdurige blokkade van Hormuz, waardoor de Chinese importstromen onder druk komen te staan, suggereren experts dat het land meer zou kunnen kopen van Rusland, Afrika of de Verenigde Staten om dit te compenseren.

Andere grote wereldeconomieën passen hun energiestrategieën ook aan als reactie op geopolitieke onzekerheden. De Europese Unie stapt geleidelijk uit de Russische energie, ondanks de hogere kosten en krappere marktomstandigheden. Ondertussen sluiten Japan en Zuid-Korea langlopende overeenkomsten voor vloeibaar aardgas met Qatar om een stabiele aanvoer te garanderen, zelfs tegen een hogere prijs dan de spotmarktprijzen.

De rol van Iran

Analisten geloven over het algemeen dat Iran de Hormuz waarschijnlijk niet zal blokkeren vanwege de mogelijke negatieve gevolgen voor zijn eigen economie, zijn relatie met China (zijn grootste afnemer van ruwe olie) en het risico op het uitlokken van aanzienlijke militaire vergeldingsacties.