De Friedrich Ebert Foundation, een politieke stichting gefinancierd door de Duitse sociaal-democratische SPD, voert om de twee jaar de Mitte-Studie uit. Letterlijk vertaalbaar als de studie van het centrum, bevat ze een statistisch detail dat andere peilingen ver overstijgt. De conclusie leest grimmig. Er wordt gewag gemaakt van een dramatische ruk naar rechts onder kiezers die vroeger centrumpartijen steunden. De studie kreeg dit jaar dan ook de titel ‘Die distanzierte Mitte‘ mee.
Grote coalities werken niet: Ook Duitsland verliest zijn middenklasse aan uiterst-rechts
Waarom is dit belangrijk?
De studie bevestigt dat steeds meer Duitse centrumkiezers in de uiterst-rechtse AfD (Alternative für Deutschland) de oplossing, eerder dan het probleem zien. Een deel van het midden van de samenleving distantieert zich dus duidelijk van de democratie. Uiterst-rechtse verhalen over de meervoudige crises, vermeende verklaringen en simplistische oplossingen dringen steeds verder door tot het centrum, schrijven de auteurs. De grens met rechts wordt poreuzer.In het nieuws. De Mitte-Studie toont aan dat 8% van de centrumkiezers nu uiterst-rechtse opvattingen heeft. Dat is een stijging van 2 à 3% vergeleken met twee jaar geleden. Bovendien valt 20% van de bevolking in een grijs gebied tussen centrum en uiterst-rechts.
- Deze 28% vormt de vijver waarin de AfD vist. Dat naast haar eigen trouwe kern welteverstaan, waarvan het gros zich buiten de middenklasse situeert.
- De Alternative für Deutschland (AfD) werd vorig jaar nog in een rapport van de Verfassungsschutz (Federaal Bureau voor de Bescherming van de Grondwet) “een vermoedelijke rechtsextremistische groep” genoemd.
- Dat deze partij onlangs tot de macht doordrong, roept vragen op over hoe diep uiterst rechts in het Duitse politieke landschap kan gaan. Vraag is ook hoe andere partijen met radicale politici zullen omgaan.
6% wil de Führer terug, 16% heeft aversie tegen buitenlanders
De details. De populatie in deze studie (419 pagina’s dik) is beperkt tot een groep die wordt gedefinieerd als het politieke centrum, niet qua stemgedrag, maar qua inkomen en sociale positie: de middenklasse van de samenleving, zeg maar.
- Er is een duidelijke toename in antisemitisme, witte suprematie en extreem nationalisme onder Duitse kiezers.
- 6% wil de Führer terug, 16% heeft aversie tegen buitenlanders en 34% gelooft dat immigranten profiteren van het welzijnsstelsel. Nog eens 38% gelooft in complottheorieën.
Grote coalities duwen centrumkiezers naar uiterst-rechts
Ook opgemerkt. Analisten tonen zich weinig verbaasd over de ruk van het centrum naar rechts. Volgens EuroIntelligence kunnen continue grote coalities hebben bijgedragen aan de verschuiving naar uiterst-rechts onder voormalige centrumkiezers.
- De AfD haalt nu 21-22% in de peilingen, wat coalitievorming bemoeilijkt voor centrumpartijen.
- Nog volgens EuroIntelligence trokken Duitse partijen mogelijk de verkeerde conclusies uit de val van de Weimarrepubliek.
De nazi’s kwamen in 1933 niet aan de macht door corruptie of een disfunctionele grondwet, maar door centristische coalities die in de voorgaande jaren bezuinigingen doorvoerden.
