Een van de sancties die het Westen oplegde aan Rusland, is het plafonneren van de olieprijs. Rusland slaagt er echter in dit te omzeilen, door met ‘spooktankers’ olie te exporteren naar andere landen. Nu blijkt dat vooral Griekse scheepsrederijen hier fors geld aan verdienen.

In het nieuws: Griekse scheepsmagnaten blijken Rusland fors te helpen bij de export van olie.

• Begin 2022 verliep zo’n 30 procent van alle Russische olie-exporten over de Zwarte Zee met Griekse schepen. Zo blijkt uit cijfers van het Instituut voor Internationale Financiering, de wereldwijde organisatie van financiële instellingen. In mei 2023 klom het Griekse aandeel in de Russische olie-export via de Zwarte Zee naar recordhoogte. Maar liefst 53 procent van de Russische olie werd toen met Griekse schepen vervoerd.
• Uit verder onderzoek van het IIF blijkt dat het vooral om schepen gaat die door Griekse bedrijven verkocht zijn aan Rusland. Dat zegt Robin Brooks, uitvoerend directeur van de organisatie. Griekse rederijen verkopen hun oude tankers aan Rusland voor forse prijzen, gezien dat land ze absoluut nodig heeft om te kunnen blijven exporteren.

Forse olieprijzen

De cijfers: De wereldwijde spookvloot, het aantal sterk verouderde (en dus gevaarlijke) olietankers, is groter dan ooit. De Grieken helpen daaraan mee.

• Uit onderzoek van VesselsValue blijkt dat Griekse scheepvaartbedrijven tussen januari 2022 en augustus 2023 60 olietankers verkochten die voor 2010 gebouwd werden. Elk schip brengt zo’n 28 miljoen euro in het laatje. Volgens enkele experten is dat het drie- tot vijfvoudige van de normale verkoopprijs van zo’n oud schip.
• De kopers zijn vaak bedrijven uit de Verenigde Arabische Emiraten. Het is ook geen toeval dat dit land een van Ruslands nauwe partners is voor de handel in olie, zeker sinds het westerse prijsplafond. Het Westen kan het prijsplafond enkele toepassen op Russische olie die met westerse tankers wordt vervoerd. De spooktankers vallen daar dus niet onder.
• De afgelopen achttien maanden breidde de vloot spooktankers dan ook spectaculair uit. Waar het aantal sterk verouderde tankers dat nog actief rondvoer op de wereldzeeën begin 2022 220 was, varen nu 535 zo’n schepen rond. Dat blijkt uit een analyse van Michelle Wiese Bockmann, senior analist bij het Britse dagblad Lloyd’s List.

De oorzaken: Ver zoeken is het niet naar de reden, waarom de wereld aan het Russische gas blijft hangen, en waarom men daarbij een beroep doet op spooktankers.

• Aan de basis liggen de forse olieprijzen van de afgelopen maanden, zo zegt Wiese Bockmann aan The Telegraph. Die prijzen worden de laatste weken nog fors hoger gepompt, nu Rusland en Saoedi-Arabië minder gaan produceren.
• Het prijsplafond op Russische olie snijdt dan ook fors, maar het Kremlin vindt elders genoeg afnemers die de volle pot willen betalen. Om de olie daar te krijgen, moeten ze heil zoeken in verouderde olietankers. De groei van de schaduwvloot snijdt op zijn beurt dan weer in de effectiviteit van het westerse prijsplafond, zo zegt Borys Dodonov, hoofd van het Centrum voor Energie- en Klimaatstudies in Kyiv.
• “We zien een evolutie van een vloot die volledig buiten de westerse jurisdictie opereert”, zo zegt Wiese Bockmann. Dat heeft ook gevolgen voor de veiligheid: “Het risico op lekkages is zeer groot, en deze schaduwvloot vaart ook door de territoriale wateren van veel westerse landen”, zegt Dodonov.

(ns)