De anonieme Belgische “Gifgas” is een treinsurfer die met zijn video’s furore maakt op het internet. Onlangs begon de twintiger aan een reis van België naar Hongarije via vrachttreinen, waarop hij zich ongezien schuilhoudt. Vanuit een first person view laat hij honderdduizenden kijkers meegenieten van zijn avonturen op YouTube. Wat drijft een jonge Belg tot zo een extreme levensstijl? Is het een verslaving aan adrenaline of is er een diepe afkeer voor de banaliteit van onze samenleving aan het werk? Business AM versierde een gesprekje met de meest bekende Belgische trainhopper om een antwoord te krijgen op die vragen.
Gifgas, er is al heel wat geschreven in lokale kranten over de stunts in jouw video’s, maar hoe zou jij zelf het fenomeen van treinsurfen definiëren?
Trainhoppen is voor mij een vorm van escapisme binnen de hedendaagse samenleving om aan het banale te ontsnappen. De hele “9 to 5”-routine interesseert me eigenlijk totaal niet en daarom kan ik ook niet lang in een “normale” maatschappij functioneren omdat het allemaal zo gewoon saai is. Het is gewoon allemaal niets voor mij.
Ik heb ook het gevoel dat niet veel mensen hun eigen stem hebben en gewoon elkaar volgen. Dat is vaak moeilijk om uit te leggen zonder het gebruik van stereotypen in de trant van “everyone is a sheep” en dergelijke, maar het is wel zo. Ik kan niet elke dag opstaan voor het werk en constant hetzelfde doen. Er moet een gezonde portie verandering ingebouwd zijn in mijn leven.
Daarom leef ik volgens mijn eigen regels en doe ik wat ik wil, zolang mensen er geen negatieve gevolgen van ondervinden. Treinsurfen is misschien illegaal, maar ik doe daar niemand kwaad mee. Er zijn niet veel mensen die voor zichzelf denken en buiten de regels durven treden die hen zijn opgelegd.
Heb je altijd al zo over de samenleving gedacht?
Dat is door de jaren heen gegroeid. Op school had ik altijd al een probleem met de autoriteit van leerkrachten die zich beter voelden dan de rest. Ik vind het onrechtvaardig als mensen zich meer waard achten dan anderen.
Voor mij is iedereen gelijk en het is niet omdat je een hogere functie hebt, dat je daarom meer waard zou zijn. Sinds het middelbaar is die indruk alleen maar sterker geworden.
Een fenomeen uit de jaren 30
Hoe word iemand een trainhopper?
Ik heb van kinds af aan altijd al interesse gehad in treinen en woon ook vlak naast een spoorlijn. Ik ging dan ook altijd naar de goederentreinen kijken, die ik heel imposant vond. Eigenlijk zijn dat gewoon grote stalen beesten.
Toen ik een jaar of zestien was, ontdekte ik trainhopping. Dat is een fenomeen dat ontstond in de Verenigde Staten tijdens de Great Depression (jaren 30, red.). Mensen sprongen op goederentreinen en trokken zo van stad tot stad om werk te vinden. Ik dacht toen: als ik ouder ben, trek ik naar de VS om daar te treinsurfen. Maar later merkte ik dan op dat het ook hier mogelijk is.
Door stilstaande goederentreinen in België te observeren, zag ik dat het ook mogelijk was om mee te rijden. Ik sprak een vriend erover aan en we zijn er gewoon mee begonnen.
Is het moeilijker om hier te treinsurfen dan in de VS?
Het is 100 procent zeker een pak moeilijker om in Europa te trainhoppen. We leven in het land met het dichtste spoornetwerk ter wereld; dat creëert een aantal problemen.
Ten eerste hebben we zoveel sporen dat het bijna onmogelijk is om te weten waar een trein naartoe zal gaan. Ten tweede zijn de wagons hier een pak moeilijker om in te zitten en rijden de treinen bovendien sneller. Ten laatste zijn ook al de spoornetwerken in onze streek geëlektrificeerd, wat het extra gevaarlijk maakt.
In de VS zijn er maar een of twee lijnen die bijna het hele land verbinden, wat het een stuk meer voorspelbaarder maakt.
“Ze staan er niet bij stil dat mensen dit ook voor hun plezier doen”
Houden de Europese spoorwegmaatschappijen eigenlijk rekening met de mogelijkheid dat er zich iemand kan schuilhouden op een vrachttrein?
Ik denk van niet, wat wel een voordeel van trainhopping in Europa is. Als ze in VS denken dat er iemand aan boord zit, laten ze de trein een slow roll doen. Dan rijdt de trein traag door een station terwijl er langs beide kanten iemand van de spoorwegpolitie in de wagons kijkt. Er bestaan daar dus procedures voor hoe men om moet gaan met trainhoppers.
In Italië moesten we wel eens gaan lopen van de politie, die ons opwachten in een station nadat we gezien waren op de trein. Maar de politie stond maar langs een kant van de trein klaar terwijl we binnen reden, waardoor we konden ontsnappen. In Europa weten ze dus nog niet echt waar ze mee te maken hebben.
Ik heb nog een ander voordeel in Europa, namelijk dat ik geen vluchteling ben. We werden in het verleden al eens gecontroleerd en toen mocht ik vertrekken nadat ik mijn Belgisch paspoort liet zien. Waarom zou een Belg op een trein springen als die zich gewoon vrij kan verplaatsen doorheen de Schengenzone? Ze staan er niet bij stil dat mensen dit ook voor hun plezier doen.
Is het mogelijk dat jullie de subcultuur van trainhopping in gevaar zullen brengen door er zoveel video’s over te maken en er daardoor meer aandacht op te vestigen?
Ik ben mij ervan bewust dat dit een mogelijk scenario is, maar ik vind het aangenaam om die video’s te maken en ik ga er ook niet mee stoppen. Er zijn wel nog steeds bijzonder weinig mensen die het doen.
Toen ik vroeger graffitikunst maakte, was het een totaal ander verhaal. Daar moest ik goed opletten dat ik de locatie van bepaalde plaatsen niet weggaf in video’s, anders konden er wel heel wat mensen kwaad worden. Graffiti is dan ook een veel grotere subcultuur.
Het is onmogelijk om elke trein te gaan controleren of overal scanners te plaatsen. De treinmaatschappijen vinden het ook niet nadelig. Het kan hen niet schelen of mensen op die treinen zitten of niet. Graffiti weghalen brengt kosten met zich mee. Een persoon die meerijdt in een wagon kost niets.
Zolang die bedrijven geen klacht indienen bij de politie, zal er wellicht niet veel veranderen.
“Er kan mij ook altijd iets overkomen”
Hebben trainhoppers een netwerk waar jullie communiceren met elkaar?
Niet echt. Ik ken ongeveer 20 mensen in West-Europa die zich hiermee bezighouden, wat enorm weinig is. In België ken ik vier personen die het ooit gedaan hebben. Er zijn wel ongetwijfeld enkele mensen die hier onder de radar opereren. In de VS doen duizenden mensen het.
Treinsurfen is natuurlijk extreem gevaarlijk, maar je beschrijft het altijd als iets enorm bevrijdend. Toch raadt je het zelf altijd af. Waarom?
Ik raad het af omdat ik niet verantwoordelijk wil zijn voor anderen. Als mensen naar mijn video’s kijken en zien dat een jongeman zomaar op een trein springt en afstapt in Italië… het lijkt bijna te mooi om waar te zijn.
Maar wat mensen niet zien, is dat ik achter de camera enorm veel voorbereidingen tref om het risico op gevaar zo veel mogelijk te verlagen. Ik spring niet zomaar op de eerste de beste trein. Het vergt tijd om uit te zoeken waar een trein juist naartoe gaat. Ik zoek ook onder andere altijd uit of het een elektrische of dieseltrein is. Al die details moet je kunnen achterhalen.
Ik ben enorm veel bezig met veiligheid en ik maak me zorgen dat als jongeren mijn video’s zien, ze het ook willen proberen zonder enige ervaring en expertise, en daarom zullen verongelukken. Er kan mij ook altijd iets overkomen, maar dat zou mijn eigen verantwoordelijkheid zijn.
Plan je nog toekomstige reizen?
Ik ben nog niet direct klaar met treinsurfen. In Europa wil ik nog de Scandinavische landen Denemarken, Zweden en Noorwegen aandoen. Buiten Europa wil ook nog graag Canada, de VS en Australië bezichtigen vanuit een goederentrein.
Het is een hele unieke manier van reizen en veel leuker dan een vliegtuig nemen naar Griekenland of dergelijke. Where’s the fun in that?
Succes en bedankt voor het gesprek!
Lees ook: