In Gabon is na een staatsgreep president Ali Bongo onder huisarrest geplaatst. Het hoofd van het Republikeinse leger, Oligui Nguema, neemt de leiding tijdelijk over. Business AM sprak met Klaas van Walraven, onderzoeker bij het African Studies Center in Leiden, over de situatie.

Beluister hier het volledige interview met Klaas van Walraven:

De essentie: De kwakkelende economie en ondemocratische verkiezingen zijn de redenen voor de onvrede in Gabon. De coupplegers beloven verandering, echter is het niet eenvoudig om dat tot stand te brengen. President Bongo gaf een toespraak terwijl hij onder huisarrest staat, maar lijkt weinig steun te krijgen van de bevolking.

• Uitgezoomd: “De macht van de Bongo-clan is enorm geweest. Die uitte zich niet alleen in economisch opzicht, maar ook politiek. In 1967 is Omar Bongo aan de macht gekomen. Toen hij overleed, heeft zijn zoon hem opgevolgd. Gabon is een olieproducerend land en lid van de OPEC, de organisatie van olie-exporterende landen, dus heeft het erg veel geld. Dat heeft de Bongo-dynastie in staat gesteld om zo lang de macht te kunnen behouden”, aldus van Walraven.
• “De oliewinning is achteruit gegaan. Het land heeft last van de hoge inflatie. Er wordt veel aan consumptiegoederen geïmporteerd. Daar lijdt de bevolking onder. Maar daarnaast is er onvrede over het electorale systeem. Het lijkt alsof je in Gabon zoveel verkiezingen kunt organiseren als je wilt, maar het is vooralsnog onmogelijk gebleken om tot een machtswisseling te komen.”

Nieuw patronagenetwerk

• “De coupplegers hebben gezegd dat ze gaan onderzoeken in welke mate de president betrokken is geweest bij malversaties en verduistering van staatsgelden. Als dat zou gebeuren, zou dat een enorm onderzoek vergen.”
• Van Walraven gaat verder: “Maar er moet ook een nieuwe regering komen. Dat betekent dat men een nieuw referendum zou moeten organiseren met een nieuwe grondwet en een heel electoraal schema, aangenomen dat de coupplegers daartoe bereid zijn. Zelfs wanneer er een nieuwe civiele regering zou komen, zou er een heel nieuw patronagenetwerk moeten worden opgericht om de regering te kunnen laten functioneren.”
• “Gabon heeft profijt van de investeringen van Franse ondernemingen. Naast de economische aspecten hebben de Fransen een militaire basis in de hoofdstad Libreville. Daar zit ongeveer 300 man. De belangen van Frankrijk zijn in het geding. In welke mate dat een probleem zal vormen, valt nu nog niet te zeggen.”

Niet rouwig om staatsgreep

• President Bongo gaf ondertussen een toespraak, iets wat van Walraven verbaast: “Je zou toch zeggen dat als je een staatsgreep pleegt en je een president onder huisarrest zet, dat je hem even fouilleert op mobiele telefoons.”
• “Als je een succesvolle staatsgreep wil plegen, dan moet je de degene die je hebt afgezet monddood maken om te voorkomen dat de persoon in kwestie politieke steun in de buitenwereld probeert te mobiliseren.”
• “Veel mensen in Gabon zijn er helemaal niet rouwig om dat president Bongo vooralsnog afgezet lijkt. Met uitzondering wellicht van mensen uit de Ogooué-regio, waar de Bongo’s vandaan komen en waar ze een deel van hun netwerk hebben”, besluit de onderzoeker.

(ns)