Weinig beelden zullen de huidige stand van zaken in de wereld beter weergeven dan de groepsfoto van de G20 die zaterdag de wereld rond ging.
Centraal de Japanse gastheer Shinzo Abe, geflankeerd door de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman (MbS) rechts van hem en de Argentijnse president Mauricio Macri links. Dan rechts van MbS de Amerikaanse president Donald Trump en de Turkse leider Recep Tayyip Erdogan. Links van Macri, Vladimir Poetin en Xi Jinping.
De Franse president Emmanuel Macron staat zo goed als uiterst links. De Duitse bondskanselier Angela Merkel aan het andere extreem. Jean-Claude Juncker en Donald Tusk, respectievelijk de voorzitter van de Europese Commissie en de Raad van Europa, amper zichtbaar in het geheel. Het toeval van het protocol, wordt gezegd. Of toch niet?
Dat de Saoedische kroonprins volgens de Verenigde Naties een prominente rol speelde in de moord op journalist Jamal Khashoggi lijkt in prominent G20-gezelschap niet echt een probleem. Dat de Russische president Poetin zaterdag in de Financial Times het einde van het liberalisme had aangekondigd evenmin. Ondanks het briljante antwoord dat Europees president Donald Tusk hem daarop had geserveerd.
Het reality-tv presidentschap
Want Europa werd door de gebeurtenissen van de voorbije dagen opnieuw volledig in de marge van deze G20 geduwd. Het was wel degelijk de Amerikaanse president Trump die een zoveelste vervolg breide aan een presidentschap dat voor geen enkele reality-tv show moet onderdoen. En waarin hij nationale hoofdrolspelers op tijd en stond inruilt voor internationale acteurs.
De andere foto van het weekeinde werd genomen in de gedemilitariseerde zone DMZ. Dat is de grens die Zuid- van Noord-Korea scheidt. Daarop is de Amerikaanse president Trump te zien met de 33-jarige dictator Kim-Jong Un. Een door de wereldpers met veel fanfare gevolgde en becommentarieerde fotoshoot. Met als enig doel te bewijzen dat Kim en Trump het best met elkaar kunnen vinden. Trump heeft ‘Rocket Man’ ondertussen ook officieel uitgenodigd om hem in het Witte Huis te komen bezoeken. Een zuur weekeinde ongetwijfeld voor de families Warmbier en Khashoggi. “Maar wat dan nog?”, zal men in Washington, Riyadh en Pyongyang denken.
In tijden van handelsoorlogen, zowaar een handelsovereenkomst
Een pak minder aandacht was er voor het akkoord dat Juncker zaterdag mocht aankondigen tussen de EU en de Mercosur-landen. Na bijna 20 jaar onderhandelen hebben de EU met Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay een handelsovereenkomst gesloten. Die overeenkomst moet de export tussen beide blokken goedkoper maken. Belemmerende tarieven worden geschrapt. Juncker had het over een een historisch moment. “Temidden van handelsoorlogen, zenden we de boodschap dat we voor handel op basis van afspraken staan.” Maar de rest van de wereld toonde zich weinig onder de indruk.
Ook het feit dat Brazilië en Turkije schoorvoetend beslisten voorlopig binnen het klimaatakkoord van Parijs te blijven kon door de Franse president Macron niet echt als een overwinning aan de wereld worden verkocht. “We hebben achteruitgang kunnen vermijden,” klonk het. Terwijl Trumps Amerika op die manier geïsoleerd blijft van de rest van de wereld. Verder lijken jongeren in Washington en China niet echt wakker te liggen van het klimaat. Ook de rest van de top ging de aandacht van de wereldpers naar de onderhandelingen waarmee China en de VS nu al maandenlang ook de rest van de wereld in hun greep houden. Over Europa las je in de internationale pers zo goed als niets.
Wie bellen als men Europa wil spreken?
De top maakte dus spijtig genoeg opnieuw duidelijk dat Europa een absolute meeloper blijft op het wereldtoneel. “Who do I call if I want to speak to Europe?” is een vraag die al decennialang aan de voormalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger wordt toegewezen. Kissinger is ondertussen 96 en zou de vraag volgens ingewijden zelfs nooit hebben gesteld. Gelukkig maar, want ook na deze G20 blijft ze nog onbeantwoord.