Frankrijk heeft de verwoestende gevolgen van zijn kernproeven in Frans-Polynesië in de jaren zestig en zeventig steeds onderschat, zo blijkt uit nieuw onderzoek. Hierdoor zouden meer dan 100.000 mensen een schadevergoeding kunnen eisen.

Tussen 1960 en 1996 voerde Frankrijk in totaal 193 kernproeven uit in Frans-Polynesië, waarbij radioactieve neerslag van plutonium het hele gebied bedekte. In 2006 stelde een Franse onderzoekscommissie een toename van het aantal kankers vast in de directe omgeving van de testsites.

Reconstructie drie kernproeven

Onderzoeksjournalisten van de Franse nieuwssite Disclose, onderzoekers van de Princeton-universiteit en van het collectief Interprt analyseerden meer dan 2.000 pagina’s aan recent vrijgegeven documenten van het Franse ministerie van Defensie, omgedoopt tot de ‘Mururoa Files’. Naast het uitkammen van kaarten, foto’s en andere gegevens, hielden ze tientallen interviews met betrokken mensen in Frankrijk en Frans-Polynesië. 

Zo konden ze drie Franse kernproeven in kaart brengen: de Aldébaran-test in 1966, de Encelade-test in 1971 en Centaure-test in 1974. De impact van die kernproeven is volgens de onderzoekers veel groter dan officieel wordt gerapporteerd. 

‘De staat heeft zijn best gedaan om de giftige erfenis van deze proeven te begraven’, zegt Geoffrey Livolsi, hoofdredacteur van Disclose, aan de Britse krant The Guardian. ‘Dit is de eerste echt onafhankelijke wetenschappelijke poging om de omvang van de schade te meten en de duizenden slachtoffers van het nucleaire experiment van Frankrijk in de Stille Oceaan te erkennen.’

40 procent onderschat

Volgens de modellen die de onderzoekers maakten van de radioactieve neerslag van de Centaure-bom heeft Frankrijk de nucleaire vervuiling met maar liefst 40 procent onderschat, waardoor mogelijk tienduizenden mensen extra officieel kunnen worden erkend als slachtoffers van de proeven. 

Uit een vertrouwelijk rapport van het Polynesische ministerie van Volksgezondheid – dat de onderzoekers konden inkijken – blijkt dat ongeveer 11.000 slachtoffers van de proeven stralingsdoses hebben ontvangen van meer dan 5 millisievert (mSv): vijf keer het niveau dat nodig is om in aanmerking te komen voor schadevergoeding – op voorwaarde dat ze nadien bepaalde soorten kanker hebben opgelopen.

Op basis van de in 2013 vrijgegeven documenten berekenden de onderzoekers echter dat de hele bevolking van Tahiti en de Polynesische Benedenwindse Eilanden – ruwweg 110.000 mensen – alleen al door de Centaure-test werd blootgesteld aan een stralingsdosis van meer dan 1 mSv.

Lees ook:

• De jongste 75 jaar hebben atoombommen veel meer levens gekost dan je denkt
• Coronavirus een ramp? Dit is wat kan gebeuren bij zelfs een beperkt nucleair conflict

(jvdh)