Vanaf volgend jaar zal de Franse fiscale inspectie op sociale media op zoek gaan naar aanwijzingen van belastingontduiking. Het initiatief is een proefproject in de strijd tegen fiscale fraude die zal worden opgevoerd. Dat heeft Gerald Darmanin, de Franse minister van begroting, aangekondigd. Bedoeling is om eventuele fiscale ongeregeldheden te identificeren door een analyse van publiek beschikbare gegevens die door de Franse burgers op hun accounts in de sociale media worden geplaatst.

Aanwijzingen van onverklaarbare welvaart kunnen aanleiding vormen tot een verder onderzoek van de Franse fiscale inspectie.

Vermoeden

“Wanneer burgers op hun sociale media foto’s van grote weelde plaatsen, maar aan de fiscus hebben laten blijken dat ze eigenlijk geen middelen hebben om die rijkdom te verwerven, kan een vermoeden van bedrog rijzen,” laat minister Darmanin.

De maatregel maakt deel uit van een wet die de Franse regering recent heeft geïntroduceerd om de mogelijkheden voor de bestrijding van belastingfraude te versterken. In dat kader werden ook plannen gemeld om intensiever gebruik te maken van online gegevens om de fiscale controles te versterken. Voor speurwerk op sociale media is ook geen verdere juridische machtiging nodig. De betrokken data zijn immers openbaar beschikbaar.

“Het plan moet weliswaar nog wel door de Commission Nationale de l’informatique et des Libertés (CNIL) worden goedgekeurd, maar sociale netwerken werden eerder al gebruikt om een in aantal strafrechtelijke onderzoeken bewijzen op te bouwen,” zeggen waarnemers.

“Over de concrete invulling van de aangekondigde controles werden nog geen mededelingen gedaan, maar de Direction Générale des Finances Publiques (DGFIP) heeft al toegang tot een aantal gegevens, waaronder bankrekeningen, telefoonnummers en facturen. Allicht zullen steekproeven worden uitgevoerd om mogelijke gevallen van fraude aan te stippen en verder te laten onderzoeken.”

Rashia Wilson

Momenteel resulteert een op de vier audits van de Franse fiscale autoriteiten in een terugvordering van onbetaalde belastingen. “De maatregel klinkt misschien bizar, maar ook in een aantal andere landen, waaronder de Verenigde Staten, worden dergelijke operaties al uitgevoerd,” zegt Kelly Phillips Erb, fiscaal expert bij het tijdschrift Forbes.

“Meestal gebeurde dat echter niet op de georganiseerde en publieke manier zoals in Frankrijk wordt aangekondigd. De overheid heeft echter al langer gebruik gemaakt van een assortiment instrumenten, waaronder sociale media, om mogelijke fiscale fraude te onderzoeken.”

Erb verwijst daarbij naar de beruchte rechtszaak tegen Rashia Wilson uit Tampa in de staat Florida. “Wilson maakte in haar account op Facebook duidelijk gewag van haar aanzienlijke rijkdom die ze niet aan de autoriteiten had aangegeven,” aldus Erb. “Ze liet ook verstaan ongrijpbaar te zijn voor de autoriteiten.”

“Toch kwam er een rechtszaak, waar openbaar aanklager Mandy Riedel uittreksels van de Facebook-account van Wilson als bewijsmateriaal naar voor bracht. Wilson kreeg daarop niet alleen een zware fiscale heffing en een boete, maar werd ook veroordeeld tot een gevangenisstraf van eenentwintig jaar.”

“Het analyseren van de sociale media van belastingbetalers vormt slechts een van de ideeën van de Franse overheid om belastingfraude efficiënter te kunnen aanpakken,” zegt Erb nog. “Het land heeft ook een nieuwe fiscale politie gevormd.”

Volgens de Franse fiscaal expert Jean Dupoux is de controle van sociale media eigenlijk niets nieuw. Hij wijst erop dat in het verleden ook al van krantenknipsels en andere publicaties gebruik werd gemaakt om fiscale fraudeurs te ontmaskeren.

Wel zegt Dupoux zich af te vragen of dit nieuwe bewijsmateriaal bij een eventuele rechtszaak wel ontvankelijk zou zijn. Hij maakt ook gewag van een mogelijk risico op excessen.