Finland en Zweden hebben zondag plannen aangekondigd om voor miljarden steun te bieden aan de noodlijdende energiebedrijven in hun landen. De maatregelen volgen op het nieuws dat het Russische staatsgasbedrijf Gazprom de Nord Stream 1-pijpleiding voor onbepaalde tijd heeft dichtgedraaid.
De lagere gasstromen uit Rusland, zowel vóór als na zijn inval in Oekraïne in februari, hebben de Europese gasprijzen en elektriciteitskosten opgedreven. De pijlsnelle stijging van de elektriciteitsprijzen heeft geleid tot forse verliezen op de futuresmarkt voor elektriciteit van energiebedrijven, waardoor ze gedwongen worden fondsen te vinden om extra onderpand bij de beurzen te plaatsen.
“Laatste redmiddel”
Finland biedt 10 miljard euro aan en Zweden is van plan om 250 miljard Zweedse kronen (23,2 miljard euro) aan liquiditeitsgaranties te geven. Dat bericht het persagentschap Reuters.
“Het programma van de regering is een laatste redmiddel voor de financiering van bedrijven die anders met insolventie bedreigd zouden worden”, zei de Finse premier Sanna Marin op een persconferentie zondag. Marin betoogde dat er maatregelen op het niveau van de Europese Unie moeten komen om de werking van zowel de derivatenmarkt als de energiemarkt in zijn geheel te stabiliseren.
De Zweedse minister van Financiën Mikael Damberg zei dan weer dat de garanties in Zweden tot maart volgend jaar zouden duren. Zonder overheidsingrijpen hadden de elektriciteitsproducenten vandaag in een “technisch bankroet” kunnen belanden, luidde het.
“Lehman Brothers-moment”
Eind augustus had het Finse staatsenergiebedrijf Fortum gemeld dat zijn onderpand in een week tijd met liefst 1 miljard euro was opgelopen tot 5 miljard euro (dit zonder de onderpanden die door zijn Duitse dochteronderneming Uniper waren geplaatst).
“Dit heeft in zekere zin de ingrediënten voor een soort Lehman Brothers-moment in de energiesector”, opperde de Finse minister van Economische Zaken, Mika Lintila.
Het zijn teksten die eerder ook in Duitsland te horen vielen; zo sprak in juni vicekanselier Robert Habeck over de dreiging van “een Lehman Brothers-effect in het energiesysteem”, die alle spelers in de sector boven het hoofd zou hangen. Het leidde ertoe dat de Duitse staat een belang van 30 procent nam in de energiereus Uniper, de grootste afnemer van Russisch gas in het land.
Toen Lehman Brothers, destijds de op drie na grootste Amerikaanse investeringsbank, in september 2008 het faillissement aanvroeg met een schuld van meer dan 600 miljard dollar, heeft dat de ergste ontwikkelingen van de Amerikaanse financiële crisis op gang gebracht.
België
Ook in ons land leeft onder het politieke leiderschap het besef dat veel bedrijven het water aan de lippen staat. In dat licht meldde premier Alexander De Croo gisteren in het VRT-programma ‘De Zevende Dag’: “Wij gaan geen bedrijven zomaar laten overkop gaan, wij gaan niet toelaten dat tienduizenden mensen op straat gezet worden.”
De premier bleef, net als die van Finland overigens, ook hameren op maatregelen op Europees niveau. Daarover zitten de Europese energieministers deze week samen.
ArcelorMittal
In een interview met De Tijd dit weekend pleitte de CEO van staalreus ArcelorMittal, Geert Van Poelvoorde, overigens voor een Europees prijzenplafond op elektriciteit. “De patiënt ligt op spoed en als je niet ingrijpt, zal de bloeding verergeren”, klonk het.
“In de staalindustrie is nu al sprake van 30 procent lockdown, en dat zal toenemen. (…) Dat betekent dat je de patiënt medicatie moet geven”, vervolgde Van Poelvoorde. “Maar die medicatie komt er niet snel genoeg. Het is nochtans niet moeilijk. De elektriciteitsprijs in Spanje bedraagt minder dan de helft van die in België en Duitsland, omdat Madrid een plafond op de prijzen heeft gezet.”
(ns)
