Het concept van het recent gelanceerde verhuurplatform Fairbnb klinkt vertrouwd in de oren: je logeert op reis bij locals thuis tegen betaling. Alleen wil de internationale start-up het kleinschaliger, duurzamer en eerlijker aanpakken. ‘We willen de circulaire economie promoten, zonder ongelijkheid te creëren.’
Great minds think alike, daarmee kan de geboorte van start-up Fairbnb worden samengevat. Geëngageerde inwoners uit onder meer Venetië, Amsterdam, Bologna en Barcelona kwamen ongeveer gelijktijdig op het idee om een eerlijk platform voor toeristenlogies op te richten bij lokale bewoners thuis. Dit als tegenwicht voor bestaande platformen zoals Airbnb, dat ooit met hetzelfde idee begon, maar intussen uitgroeide tot een miljardenbedrijf met beursambities. Mede door een gebrek aan regulering zijn het lang niet meer uitsluitend sympathieke locals die daar een leegstaand logeerbedje aanbieden, maar des te meer grootgrondbezitters die er hun fulltime broodwinning van maken. Het gevolg zijn massatoerisme en verhoging van lokale huizenprijzen in toeristische steden, zoals je kan lezen in editie 4 van Newsweek.
‘50% van de boekingstoeslag gaat naar lokale sociale projecten, zoals een ngo voor daklozen‘
Emanuele Dal Carlo, oprichter Fairbnb
Geld lokaal houden
De initiatiefnemers van Fairbnb willen het over een andere boeg gooien, legt Venetiaan en medeoprichter Emanuele Dal Carlo uit via de telefoon. ‘De frustratie en idee om iets te doen aan deze problematiek bleek op verschillende plekken in Europa tegelijkertijd te ontstaan. Dus besloten we de krachten te bundelen. We zijn een internationale organisatie met een hoofdzetel in Bologna, maar hebben leden in Frankrijk, Nederland, Spanje, Letland,… Met Fairbnb verhuren we logeeradressen bij mensen thuis, maar op zo’n manier dat de lokale gemeenschap er ook iets aan heeft. Wie boekt via het platform, betaalt een boekingstoeslag van 15%. De helft van dat bedrag gaat naar een sociaal project naar keuze uit de omgeving van je bestemming. In Barcelona is dat bijvoorbeeld een ngo die steun biedt aan daklozen, of in Venetië een project dat graffiti verwijdert van openbare gebouwen. De idee is dat we het geld zoveel mogelijk lokaal willen houden.’
‘Je moet ergens beginnen. Elon Musk werd in het begin ook uitgelachen’
Emanuele Dal Carlo, oprichter Fairbnb
Een tweede aspect waarmee de verhuurwebsite het ‘fair’ wil houden, is de uitgebreide screening en selectie van de hosts – die zich aan een aantal lokale regels moeten houden. Zo mag elke host maar één logeerplek verhuren op Fairbnb waar hij of zij ook zelf woont – om het zo kleinschalig mogelijk te houden. Verder zijn er per stad enkele lokale regels, zoals een verplichte toeristentaks in Bologna van 6%.
Sandalen en selfiesticks
Het platform, dat officieel fungeert onder de naam Fairbnb.coop, werd eind september gelanceerd en is sinds november in betaversie gestart met een proefproject. Momenteel worden er een veertigtal logeerplekken aangeboden, verspreid over Venetië, Amsterdam, Valencia en Barcelona. Vanaf de lente zou het project definitief van start gaan. ‘We willen geleidelijk uitbreiden naar zo’n 20 à 25 logeerplekken per stad’, aldus Dal Carlo. ‘Maar dat zullen we pas doen na uitgebreid testen.’
Emanuele Dal Carlo
‘Niet de toeristen zelf zijn het probleem. Wel het management ervan‘
Als Venetiaan is Di Carlo zelf maar al te goed vertrouwd met het fenomeen van massatoerisme, maar met sandalen en selfiesticks heeft hij naar eigen zeggen geen enkel probleem. ‘Ik blijf het ook in mijn stad fantastisch vinden dat iedereen wil komen kijken. Het maakt me blij en ik ben er zelfs dankbaar voor. Toerisme is niet het probleem, wel het management ervan. De sector blijft bestemmingen uitmelken ten koste van de lokale inwoners. Je moet als stad regels kunnen opstellen om het voor iedereen houdbaar te maken.’
Het tipje van de (smeltende) ijsberg
Fairbnb wil zich niet expliciet profileren als de tegenhanger van het steeds controversiëler wordende Airbnb, benadrukt Di Carlo. ‘We willen geen proteststem laten horen met Fairbnb. Wel aantonen dat het mogelijk is om een platform te creëren dat de circulaire economie promoot, zonder ongelijkheid te creëren. Als we dat kunnen bewijzen, hopen we een voorbeeld te zijn voor andere steden.’
‘Fairbnb zal aanvankelijk enkel een nichemarkt bereiken. Vergelijk het met mensen die biogroenten kopen of niet meer vliegen’
Platformeconoom Martijn Arets
Volgens platformeconoom Martijn Arets is het logisch dat er duurzame initiatieven uit de grond worden gestampt, als reactie op de reguliere verhuurplatformen. ‘Alleen is het nu heel erg de vraag hoe dit gaat lopen’, legt Arets uit. ‘In deze beginfase is het nog te vroeg om daarover te kunnen oordelen. Maar ik vermoed toch dat Fairbnb in het begin eerder een nichemarkt zal bespelen. Vergelijk het met de groep mensen die biogroenten koopt, of het vliegtuig inruilt voor de trein binnen Europa. Die groep is er wel, maar blijft in verhouding een stuk kleiner. Een doorsnee consument kiest uiteindelijk toch voor de makkelijkste oplossing.’
Dal Carlo laat zich door die voorspelling niet ontmoedigen. ‘Je moet ergens beginnen. Toen Elon Musk met zijn Tesla op de proppen kwam, werd hij ook eerst uitgelachen. Wij zien een tendens waarbij mensen hun consumentengedrag steeds kritischer onder de loep nemen, en gaan kijken naar welke impact ze kunnen hebben op globaal niveau. Dit is volgens mij nog maar het tipje van de ijsberg. Ik ben ervan overtuigd dat duurzaam toerisme op termijn een even groot issue zal worden als klimaatverandering.’
