Nederlandse tuinbouwbedrijven zijn begonnen met het verlagen van de productie van voedsel en bloemen, als reactie op de energiecrisis in Europa. Daarnaast verwacht bijna een tiende binnenkort failliet te gaan, zo blijkt uit een enquête van brancheorganisatie Glastuinbouw Nederland en Plantum.
Nederland is als bloemenexporteur en producent van vers fruit en groenten een absolute grootmacht op het wereldtoneel. De Nederlandse kassen, waar het voedsel in wordt verbouwd, zijn echter bijzonder kwetsbaar voor de hoge kosten van verlichting en verwarming. Die kosten worden de laatste maanden extra aangewakkerd door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.
Volgens de brancheorganisatie kan momenteel bijna een derde van de glastuinbouwers zijn rekeningen niet meer betalen. 25 procent van de telers heeft hierdoor hun productie noodgedwongen moeten stoppen en daarbij personeel ontslagen.
Hierdoor zullen er de komende tijd minder groenten, fruit, bloemen en planten beschikbaar zijn, zegt de organisatie. Bijkomend heeft de productiedaling “grote gevolgen voor de positie van Nederland” als belangrijke leverancier op de Europese voedselmarkten en de markt van tuinbouwproducten.
Innovatie is niet meer mogelijk
Een ander gevaar schuilt er voor de ontwikkeling van “noodzakelijke duurzame innovaties”, stelt de brancheorganisatie. “Signalen van stagnatie in de innovatie en duurzaamheidsontwikkelingen bereiken Glastuinbouw Nederland en Plantum dagelijks”. Volgens de organisatie beschikken glastuinbouwbedrijven momenteel over onvoldoende financiële middelen om de energietransitie door te zetten. Dat komt door een terughoudende overheid, onvoldoende financiële middelen en een gebrek aan stimuleringsmogelijkheden, zegt de sector.
“De gehele keten – van kassenbouw, veredeling, logistiek, koelhuizen, telersverenigingen, veilingen en handelspartijen – verkeert hierdoor in zwaar weer”, zo staat er te lezen.
Desastreuze gevolgen
De crisis in de sector kan desastreuze gevolgen hebben, zegt de organisatie. “De huidige energiecrisis betreft een kostenstijging waarin geen verdienmodel meer past. Zonder ingrijpen of ondersteuning vanuit de overheid heeft deze crisis desastreuze gevolgen voor de Nederlandse economie en de opgebouwde handelsposities”.
De organisatie is daarnaast kritisch op de Nederlandse overheid, die niet adequaat op de crisis reageert. Zo worden in omliggende landen ondernemers tegemoet gekomen met “extra robuuste compensatiemaatregelen”, maar ontbreken die bij onze noorderburen.
Productie krimpt
De Nederlandse telers zijn slechts een van de vele sectoren in Europa die hun productie moeten inkrimpen. Ook de productie van meststoffen en plantaardige olie in Europa is getroffen, terwijl ook metaalsmelterijen zijn gesloten of ingekrompen als gevolg van de stijgende kosten.
Vorige week maakte het Nederlandse levensmiddelenbedrijf HAK, dat vooral bekend is voor zijn potten appelmoes, bruine bonen en erwten, bekend dat het zijn productie vanaf januari voor zes weken stillegt. Dat doet het bedrijf vanwege de hoge energieprijzen.
(ns)