Een groep Europarlementariërs protesteert tegen de net gesloten handelsdeal tussen de EU en China. De vermeende schending van mensenrechten in de Volksrepubliek is een breekpunt.

Net voor het nieuwe jaar begon zaten Europese en Chinese ambtenaren nog even samen om een akkoord te ondertekenen dat de vrijhandel tussen Brussel en Peking regelt.

Nog geen maand later komt er al commentaar uit eigen huis. Reinhard Bütikofer, de leider van de China-delegatie in het Europees Parlement, zei dit weekend in een interview met de zakenwebsite Business Insider dat ‘zo’n geschenk onder de kerstboom van Xi Jinping leggen, na het jaar dat we met China hebben gehad, een stap te ver’ is.

Oeigoeren

Het afgelopen jaar kwam er nogal veel nieuws naar buiten over mogelijke mensenrechtenschendingen in China en kampen waar verbannen Oeigoeren worden vastgehouden om in afgrijselijke omstandigheden te werken. Ook nam China de volledige controle over het in theorie soevereine Hongkong en wie het daar niet mee eens was, werd gevangen gezet.

Dat is niet zo’n mooi bilan en dat hebben ze in Europa ook gemerkt. De deal moet nog goedgekeurd worden door het Europees Parlement en de kans bestaat dat dat nooit gebeurt. Een groep parlementsleden schreef namelijk een brief aan Commissievoorzitter Ursula von der Leyen die ondertekend werd door een hoop ngo’s.

Slavernijclausule

In de brief wordt aangehaald dat ‘Europa zo een signaal geeft dat het een dichtere samenwerking met China wil, ongeacht de schaal en ernst van de mensenrechtenschendingen door de Communistische Partij’. Dat is een fout signaal, vinden de politici.

Naar eigen zeggen zou het parlement gevraagd hebben om China ’te laten voldoen aan internationale slavernijstandaarden’, lees: geen slavernij, maar die clausule heeft het niet gehaald. In de plaats daarvan zit er een niet-bindende belofte in dat China ‘blijvend en duurzaam moeite zal doen’ om zich aan te passen aan internationale arbeidswetgeving.

Amerikaanse relaties

Los van de mensenrechtenschendingen heeft de EU ook schrik om op een slecht blaadje te komen bij de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden. Die is namelijk niet van plan om het harde China-beleid van zijn voorganger Donald Trump snel terug te draaien en dat zou wel eens kunnen botsen met Europa.

De veiligheidsadviseur van Biden liet al weten dat hij wat ongerust is over het handelsakkoord en dus zal nog moeten blijken of de VS ook maatregelen tegen de EU wil nemen als die blijft samenwerken met de Aziatische grootmacht.

Bütikofer vindt de timing zeer ongelukkig. ‘Het is heel onhandig om deze deal te sluiten een paar dagen voor de inauguratie van Biden. Het lijkt erop dat Europa wil tonen aan de VS dat we autonoom kunnen regeren in plaats van aan Peking te willen laten zien dat we de banden met de VS willen aanhalen. Als je het mij vraagt, is dat een zeer twijfelachtige prioriteit.’