In Brussel hebben de ministers van Europese Zaken het mandaat bekrachtigd waarmee hoofdonderhandelaar Michel Barnier de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk moet aanvatten. Die beloven moeilijk te worden, ‘maar we gaan niet tegen eender welke prijs een akkoord sluiten’, stelt hij.

Een kleine maand nadat de Britten officieel uit de Europese Unie zijn gestapt, kan de hoofdonderhandelaar zich over de toekomstige relaties buigen. Momenteel loopt een transitieperiode tot 1 januari 2021. Als de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk het tegen dan niet eens raken over een deal, donderen de Britten uit de eenheidsmarkt en douane-unie. Een verlenging is sowieso onmogelijk, maakte premier Boris Johnson al meermaals duidelijk.

Gelijk speelveld

Er komen in ieder geval grenscontroles, maar de Europese lidstaten willen het Verenigd Koninkrijk wel een ‘ambitieus’ economisch partnerschap aanbieden. Dat is geen sinecure, beseft ook Michel Barnier. Hij noemde zijn opdracht ‘complex’ en ‘veeleisend’, maar hoopt op een ambitieuze deal en hamert op een ‘gelijk speelveld met open en eerlijke concurrentie’. Dat betekent dat de Britten zich aan bepaalde Europese regels moeten houden.

Dat uitgangspunt van Europa is absoluut niet nieuw, maar premier Johnson en zijn onderhandelaar Frost gaven wel al verschillende keren te kennen dat ze vrij willen afwijken van de Europese regels. Zijn ‘liever geen deal dan Europese regels moeten volgen’-uitspraak was in dat opzicht veelzeggend. Het Britse onderhandelingsmandaat werd overigens ook op dinsdag goedgekeurd, maar details volgen pas op donderdag.

‘Het maximale doen’

Nu al belooft visserij een twistappel te worden. Europa stuurt aan op een akkoord tegen 1 juli, om ervoor te zorgen dat Europese vissers nog altijd in Britse wateren terecht kunnen. Dat is onder meer belangrijk voor de Vlaamse vissers. Maar Europa wil het akkoord ook ruimer trekken, want zaken als veiligheid, transport, energie en dataverkeer moeten eveneens op tafel komen, klinkt het.

Met slechts tien maanden voor de boeg, komen de onderhandelingen dus onder serieuze tijdsdruk. Europa hecht daarom belang aan een sfeer van wederzijds vertrouwen. Barnier is ook nuchter genoeg om te beseffen dat niet alles in dat tijdsbestek op tafel kan komen, ‘maar we zullen het maximale doen’. Ook Koen Geens, federaal minister van Europese Zaken (CD&V), gaf aan dat de onderhandelingen niet eindigen op 1 januari 2021.