Cyprus en Malta zijn door de Europese Commissie opnieuw gewaarschuwd om te stoppen met de zogenaamde ‘gouden paspoort’-programma’s die niet-EU-beleggers het burgerschap van de Europese Unie verlenen. Dat krijgen ze in ruil voor veel geld of investeringen op de eilanden. De Commissie heeft juridische actie uitgebreid tegen de twee landen omdat ze zich van eerdere waarschuwingen niet veel aantrekken.

Cyprus is op 1 november gestopt met het in behandeling nemen van nieuwe aanvragen, maar verwerkt nog wel oudere aanvragen, weet de Europese Unie. Malta heeft een programma voor beleggersburgerschap stopgezet en is eind 2020 met een nieuw programma begonnen.

Waarschuwingen van de EU kunnen worden gevolgd door een rechtszaak bij het Europees Hof van Justitie, die kan leiden tot boetes en een bevel om de nationale wet te wijzigen.

Lidstaten kunnen zelf bepalen wie ze hun nationaliteit gunnen maar het Europees Hof van Justitie heeft eerder bepaald dat dergelijke besluiten niet de belangen van de EU mogen schaden. Door een gebrek aan transparantie over de herkomst van de financiën worden mogelijk op deze manier middelen witgewassen.

Ondermijnen burgerschap

De programma’s van het duo inzake investeerders-burgerschap kunnen ‘de integriteit van de status van het EU-burgerschap’ ondermijnen, aldus de Europese Commissie in een verklaring. 

‘Wanneer een lidstaat de nationaliteit toekent, wordt de betrokkene automatisch EU-burger en geniet hij alle rechten die aan deze status zijn verbonden’ en ‘bijgevolg blijven de gevolgen van de regelingen inzake het burgerschap van investeerders niet beperkt tot de lidstaten die ze toepassen’, aldus de Commissie.

Criminele zakenman

De voorzitter van het Cypriotische parlement, Demetris Syllouris, diende vorig jaar zijn ontslag in nadat Al Jazeera hem op video had betrapt toen hij een Chinese zakenman met een strafblad aanbood hem te helpen het staatsburgerschap te verkrijgen. 

Jho Low, een Maleisiër die in verband wordt gebracht met het 1MDB-schandaal, was ook een van de begunstigden van de regeling die buitenlandse investeerders het staatsburgerschap aanbood.

Cyprus had zijn paspoortprogramma vijf keer herzien om het tegen mogelijke fraude te beschermen. Het kon duidelijk niet baten.

De Maltese regering zei vorig jaar in een verklaring dat het programma voor individuele investeerders heeft geholpen om sociale huisvesting en gezondheidszorg te betalen. Ook heeft het ‘de Maltese economie gesteund tijdens de Covid-19 pandemie, waardoor zowel levens als banen zijn gered’.

‘Toegangspoort voor de georganiseerde misdaad’

‘Gouden paspoorten of gouden visa zijn een toegangspoort voor de georganiseerde misdaad,’ zei de Duitse conservatieve wetgever Markus Ferber, lid van de grootste politieke fractie in het Europees Parlement. ‘De ervaring leert dat dergelijke regelingen geen investeerders aantrekken, maar vooral geldwitwassers, belastingontduikers en andere criminelen.’

(jvdh)