Volgens de Verenigde Naties zal Bulgarije tegen het midden van dit decennium nog 5,2 miljoen inwoners tellen. Hieruit moet echter worden afgeleid dat Bulgarije de volgende drie decennia 2 miljoen residenten zal verliezen. Daarmee wordt Bulgarije het land dat wereldwijd met het grootste bevolkingsverlies zal worden geconfronteerd.

Deze demografische ramp, vooral geconcentreerd in landelijke gebieden, wordt nog meer waargenomen in het noordwesten van Bulgarije, de armste regio van de Europese Unie. Gevreesd wordt dat vele dorpen in deze regio’s snel volledig zullen verdwijnen. Immigratie zou een oplossing kunnen helpen bieden, maar daarvan blijkt Bulgarije geen groot liefhebber.

Ontvolking

“Bulgarije is misschien wel het meest extreme geval van de ontvolking die door een groot deel van Oost-Europa woedt,” aldus het magazine The Economist. “In Bulgarije verliep de overgang van het communisme naar de vrije economie bijzonder traumatisch.”

“In de jaren negentig zijn de Bulgaarse geboortecijfers sterk gedaald, terwijl honderdduizenden jonge mensen naar de rijkere en stabielere landen van West-Europa getrokken. Inmiddels wonen één miljoen Bulgaren in het buitenland. Vooral ouderen en de minst gekwalificeerde bevolkingsgroepen bleven in het land achter. In Bulgarije leeftmomenteel 60 procent van de gepensioneerden onder de officiële armoedegrens van ongeveer 190 euro per maand.”

“Vele West-Europese landen hebben weliswaar een oudere bevolking dan Bulgarije, maar dankzij hun rijkdom zijn zij beter gepositioneerd om de gevolgen van hun krimpende populatie het hoofd te bieden,” zegt The Economist. “Zij accepteren migranten om hun vacatures in te vullen.”

“De opeenvolgende Bulgaarse regeringen hebben verschillende strategieën uitgeprobeerd om het tekort aan arbeidskrachten aan te pakken, maar dat heeft tot nu toe weinig opgeleverd. Valeri Simeonov, voorzitter van het Bulgaarse National Front, probeerde de voorbije periode arbeidskrachten te vinden in buurlanden zoals Oekraïne en Moldavië, waar grote Bulgaarse minderheden leven.”

Avonturiers

Simeonov, die recent als vice-premier van Bulgarije moest opstappen wegens denigrerende opmerkingen over gehandicapte actievoerders, liet echter duidelijk blijken dat in zijn immigratie-plannen geen plaats was voor vluchtelingen, die hij omschreef als avonturiers die proberen om de welvaartsstaten van Europa te vernietigen.

Meedogenloze grenswachten hebben er ook voor gezorgd dat vluchtelingen uit Turkije de voorbije jaren verkozen Bulgarije te vermijden en richting Griekenland trokken. “Toch bleven Bulgaarse politici de hysterie tegen vluchtelingen aanwakkeren,” betoogt The Economist. “De Bulgaarse socialistische president Rumen Radev zegt niet te willen dat zijn land het getto van de Europese migratie wordt.”

Veel Bulgaarse steden hebben ook de inplanting van vluchtelingencentra geweigerd.

Sommigen vinden het ironisch dat Bulgarije tegelijkertijd door een ontvolking en een afkeer van immigratie wordt gekenmerkt. Anderen maken echter gewag van een duidelijke politieke logica. “Een toestroom van migranten zou de inkrimpende eigen bevolking van Bulgarije uit de geschiedenis kunnen duwen,” benadrukt de politicoloog Ivan Krastev.

Extreem-rechtse partijen zijn in Bulgarije niet bijzonder sterk, maar presteren wel goed in regio’s met een grote ontvolking. Simeonov wijst er daarbij op dat het land – dat volgens hem al met het zigeuner-vraagstuk moet afrekenen – de integratieproblemen niet wil verergeren.

Bulgarije probeert niet alleen werknemers uit de directe buurlanden aan te trekken, maar rekent ook op een terugkeer van de eigen emigranten. Opgemerkt wordt dat de Bulgaarse emigratie is vertraagd, terwijl tegelijkertijd ook steeds meer vertrokken Bulgaren terugkeren.

“Door de uittocht van jongeren en het lage geboortecijfer verliest het land echter nog steeds 50.000 inwoners per jaar,” benadrukt The Economist. “Buitenlandse investeerders worden bovendien vaak afgeschrikt door de beruchte Bulgaarse corruptie, een zware administratieve rompslomp, een inferieur onderwijssysteem en een grote activiteit van het banditisme.”

Ondanks alle problemen blijkt de Bulgaarse bevolking echter tekenen van verbetering te zien. Uit een recente enquête bleek immers dat een meerderheid van de Bulgaren voor de eerste keer in twee decennia een optimistische visie op zijn toekomst had.