Een opvallend debat, bij De Afspraak, met Els Ampe (Voor U) die terugsloeg richting de VRT over de stemtest.

• Dat het een dovemansgesprek was, vrijdag op De Afspraak bij de VRT, is eerder een understatement: Els Ampe, de voorzitster en bezieler van Voor U, kreeg er combattieve en kritische stemmen tegenover zich. Dat ze net de dag ervoor een kortgeding bij de rechter tegen de VRT had ingeleid, om toegang te krijgen tot de stemtest, maakte het hoe dan ook journalistiek al een uitdagende oefening, die ervaren journalist Ivan De Vadder aanging.
• Alleen overheerste bij momenten dan ook het gevoel dat Ampe bijna op het matje werd geroepen door de andere panelleden, voor een lesje in “hoe politiek werkt”. Het gaf een averechts effect: plots kreeg Ampe, die jarenlang toch een buitenbeentje was in de Wetstraat, zodanig veel tegenwind, dat ze door gewoon rustig overeind te blijven, op zich al scoorde.
• Het was ook een gewaagde keuze van de openbare omroep: Ampe en haar nemesis professor Stefaan Walgrave (UAntwerpen) samenbrengen. Want in tegenstelling tot de ‘Stem van Vlaanderen’ van DPG Media, die de nieuwe partij Voor U wel opnam in haar test, beslisten de VRT-nieuwsdienst en met name opsteller Walgrave om Ampe en haar project te weren uit de stemtest van de VRT en De Standaard.
• Nochtans heeft haar partij een Parlementair (Ampe zelf) én diende ze voor alle niveaus ook lijsten in. Plus: het mag dan een bont samenraapsel van ideologieën en personen zijn, met de nodige folklore en buitenbeentjes bijeen, een levend politiek project is het wel degelijk, zo bewees hun toch wel stevig bijgewoond kiescongres dit weekend nog.
• Maar het probleem voor Walgrave: het is geen ‘klassieke’ partij, die Voor U. De oprichters en huidige kopmensen zijn overeengekomen een gezamenlijk platform te ondertekenen van ‘twaalf werken’, die vooral minder overheid bepleiten, en zijn uitgesproken anti-particratie (onder meer de royale partijfinanciering moet eraan). Maar verder dan dat gaat het ideologische bindmiddel niet: gekozenen van de partij zijn straks relatief vrij om hun stemgedrag op tal van andere zaken te gaan bepalen.
• Zo is Voor U eerder een kiescollectief dan een echte partij dus, net om die drempel van 5 procent gezamenlijk te halen: onder meer partijtjes als Vrijheid, Vista, Gezond Boerenverstand Vlaanderen en de Volksliga zijn zo allemaal verenigd onder één banner, die van Voor U.
• Het gesprek ging daardoor meer dan lastig, vanaf minuut één: “Onder welk label zet u zichzelf?”, wilde Ivan De Vadder weten. Ampe weigerde carrément te antwoorden: ze kon moeilijk. Maar de andere gasten wilden daar niet van horen: “Klassiek donkerrechts”, werd er geconcludeerd in derde persoon over Ampe, alsof die er niet gewoon bij zat, aan tafel in de studio.
• Extra pijnlijk werd het toen Walgrave inderdaad een hele boom opzette om de particratie in België te verdedigen, als “het enige huidige werkbare systeem voor dit land”. 
• “De professor is fan van de particratie, hoe objectief is het dan om die man te laten beslissen dan net de partij die tegen de particratie is, uit te laten sluiten?”, zo wierp Ampe op. “U maakt een stemtest die dat systeem net in stand houdt.”
• Het dovemansgesprek zette zich verder. “De grote partijen hebben samen 80 miljoen, wij moeten ons eigen spaargeld in deze campagne steken”, zo wierp Ampe op, terwijl ze op de VRT zelf nog even kon klagen over het ‘Kiesfestival’, waarop de VRT in het Vlaamse Parlement nieuwe kiezers had uitgenodigd om hen te kennis te laten maken partijen. “Ik zit zelf in dat Parlement, en mocht gewoon niet komen.”
• Zeker toen Ampe het finaal dan toch over de stemtest zelf mocht hebben, schoot ze meer dan raak. “Het moet een ‘bindend’ partijprogramma zijn, om opgenomen te mogen worden in de stemtest. Maar u hebt zelf gezegd dat cd&v op minstens drie punten in de stemtest zwaar afwijkt van haar partijprogramma: hoe ‘bindend’ zijn die programma’s van de traditionele partijen dan? Niet dus”, zo haalde Ampe aan. 
• Daarmee raakte ze de zenuw aan die bloot ligt in heel de oefening rond stemtesten, die massaal worden ingevuld door de kiezers: de partijen hebben die uitslagen zodanig gedraaid, dat ze een maximale score halen, eerder dan vol voor hun eigen overtuiging of programma te gaan. In die context dan wél poortwachter spelen, zoals Walgrave deed, en een partij die overal lijsten indiende, toch tegelijk weren uit de test: de professor kreeg het niet helder uitgelegd.
• Jammer, want gezien de massale deelname zijn dat soort online testen wel een heel beïnvloedende oefening, die nog meer dan in 2019 een grote rol lijkt te gaan spelen in deze verkiezingen.