De essentie: met een inflatie die niet aan kracht verliest, ziet de ECB zich genoodzaakt om de drie belangrijkste rentes voor de tweede keer op rij te verhogen met 75 basispunten. In totaal hebben ECB-voorzitter Christine Lagarde en haar team de rente al met 200 basispunten opgetrokken. “De afgelopen maanden hebben de sterk gestegen prijzen van energie en voedingsmiddelen, knelpunten bij de toelevering en het herstel van de vraag na de pandemie geleid tot een verbreding van de prijsdruk en een stijging van de inflatie”, aldus de ECB.

• De depositorente stijgt door de renteverhoging tot 1,5 procent. Dat betekent dus dat de vergoeding die de banken krijgen op het geld dat ze stallen bij de nationale centrale banken verdubbelt. Voor de start van de zomervakantie moesten de banken nog een strafrente van 0,5 procent betalen op die deposito’s.
• Het nieuwe tarief geldt overigens voor zowel de verplichte als de overtollige reserves. Voorheen lag de rente op die verplichte reserves hoger.
• De herfinancieringsrente bedraagt nu 2 procent. Dat is het tarief dat de financiële instellingen moeten betalen voor het geld dat ze lenen voor een periode van één week.
• De rente voor de marginale beleningsfaciliteit bedraagt voortaan 2,25 procent. Dat is de rente die de banken betalen als zij voor een zeer korte periode (één dag) geld lenen bij de monetaire instelling.

Carsten Brzeski, hoofd macro-economie bij ING, spreekt in een eerste reactie van een mentaliteitswijziging bij de ECB.

• “Deze renteverhoging is daar het zoveelste bewijs van. Een jaar geleden zei Lagarde nog dat een verstrakking van het beleid nog niet aan de orde was”, klinkt het. “Nu heeft de ECB de meest agressieve renteverhogingen in haar geschiedenis doorgevoerd.”
• Hij voegt eraan toe dat de beleidsmakers van enkele jaren geleden misschien wel een andere beslissing zouden genomen hebben. “De huidige ECB is zeer laat tot het inzicht gekomen dat zelfs als de inflatie wordt aangedreven door factoren aan de aanbodzijde, een te hoge inflatie gedurende te lange tijd de geloofwaardigheid van een centrale bank kan aantasten”, verduidelijkt hij.

Meer renteverhogingen

In een persbericht laat de ECB weten dat er waarschijnlijk nog meer renteverhogingen zullen volgen. “We blijven ernaar streven om de inflatie op middellange termijn te laten zakken tot 2 procent. We zullen het toekomstige beleidsrentetraject baseren op de ontwikkeling van de vooruitzichten voor de inflatie en de economie”, klinkt het.

ECB-bestuurder Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank, zei onlangs ook dat de rit opwaarts nog niet voorbij is. Hij verwacht nog een renteverhoging in december en in het voorjaar van 2023. Wunsch sluit niet uit dat de depositorente de kaap van 3 procent kan ronden.

De centrale bank wacht nog even om de balans af te bouwen. Dat betekent dat het kapitaal dat vrijkomt door obligaties op vervaldatum opnieuw wordt geïnvesteerd. De monetaire instelling gaat dus nog niet aan kwantitatieve verstrakking (QT) doen, zoals haar Amerikaanse evenknie.

Strengere voorwaarden TLTRO

De ECB laat ook weten dat het de voorwaarden verstrengt van de zogenaamde TLTRO’s, oftewel gerichte langlopende herfinancieringstransacties. Via die leningen verstrekt de centrale bank langlopende leningen aan banken tegen gunstige tarieven.

• De Tijd herinnert ons eraan dat 742 banken via die gunstige leningen in 2020, bij de start van de pandemie, samen zo’n 1.308 miljard euro hebben geleend. De looptijd daarvan bedraagt 3 jaar.
• De financiële instellingen konden dat overigens doen tegen een zeer gunstig tarief, namelijk -1 procent. De banken ontvangen dus een rente op het geld dat ze lenen.

De centrale bank heeft nu beslist om de rente op die langetermijnkredieten op 23 november te verhogen. De banken gaan ook meer kansen krijgen om op vrijwillige basis de leningen vervroegd terug te betalen.

• “Die aanpassingen zullen bijdragen tot de normalisatie van de financieringskosten van banken”, klinkt het. “De daaruit voortvloeiende normalisatie van de financieringsvoorwaarden zal op haar beurt een neerwaartse druk uitoefenen op de inflatie en bijdragen tot het herstel van de prijsstabiliteit op middellange termijn.”

(jvdh)