Denemarken heeft al een zeer streng migratiebeleid, maar het land heeft nu besloten om het nog verder aan te scherpen. Een nieuwe wet die donderdag is aangenomen, dreigt het asielbeleid van de Europese Unie verder te versplinteren.

Denemarken heeft donderdag een wet aangenomen die het mogelijk maakt asielverzoeken buiten Europa te behandelen. Concreet betekent dit dat het Scandinavische land vluchtelingen die op haar grondgebied aankomen, zal kunnen overbrengen naar asielcentra in zogenaamde ‘partnerlanden’. Daar zal hun zaak verder onderzocht worden.

De maatregel is bedoeld om asielzoekers te ontmoedigen hun geluk in Denemarken te beproeven.

‘Wie asiel aanvraagt in Denemarken, weet dat je naar een land buiten Europa wordt gestuurd, dus we hopen dat mensen stoppen met het aanvragen van asiel in Denemarken’, zei Rasmus Stoklund, woordvoerder migratie van de sociaal-democratische regeringspartij, aan de Deense openbare omroep Danmarks Radio (DR).

De EU-landen hadden tussen 2016 en 2018 de oprichting van dergelijke externe centra al eens besproken. Maar juridische, humanitaire, politieke, veiligheids- en financiële bezwaren leidden ertoe dat het idee werd opgegeven. Ook het Verenigd Koninkrijk heeft overwogen een asielcentrum te bouwen op het Atlantisch eiland Ascension, maar ook dat project is niet doorgegaan.

Welke partners?

Tot dusver is er nog geen akkoord bereikt over welke partnerlanden het juist gaat. De onderhandelingen zijn aan de gang. Denemarken zal zijn bondgenoten helpen kampen te beheren en agentschappen langs de migratieroutes te financieren.

Rwanda lijkt een van de mogelijke kandidaten te zijn. De Deense minister van Immigratie Mattias Tesfaye, wiens vader een Ethiopische immigrant was, heeft in april al een bezoek gebracht aan Rwanda. Een bezoek dat heeft geleid tot de ondertekening van diplomatieke akkoorden over asiel en politieke kwesties.

Denemarken had, samen met Oostenrijk, ook al steun toegezegd aan een door de VN geleid vluchtelingenkamp in Rwanda, dat was opgezet om vluchtelingen op te vangen die in Libië gestrand waren. 

Vraagtekens

Het besluit van Denemarken is de zoveelste klap voor de Europese plannen voor een minder gefragmenteerd migratiebeleid. Zo plaatst de Europese Commissie vraagtekens bij de verenigbaarheid van de wet met de internationale verplichtingen van Denemarken.

‘De externe behandeling van asielverzoeken werpt fundamentele vragen op over zowel de toegang tot asielprocedures als de daadwerkelijke toegang tot bescherming’, aldus Adalbert Jahnz, woordvoerder van de Commissie. ‘Dit is niet mogelijk onder de bestaande EU-regels of de voorstellen van het nieuwe pact inzake migratie en asiel.’

Ngo’s die zich inzetten voor vluchtelingen vrezen dat het beleid vluchtelingen in gevaar zal brengen.

‘Het idee om de verantwoordelijkheid voor de behandeling van asielaanvragen uit te besteden is zowel onverantwoordelijk als nutteloos’, verklaarde Charlotte Slente, secretaris-generaal van de Deense vluchtelingenraad, tegenover Reuters.

‘Dergelijke praktijken ondermijnen de rechten van mensen die veiligheid en bescherming zoeken, demoniseren en bestraffen hen en kunnen hun leven in gevaar brengen’, aldus Gillian Triggs, plaatsvervangend Hoge Commissaris van de VN-vluchtelingenorganisatie.

(lb)