Verschillende media konden de nieuwe supernota van formateur Bart De Wever (N-VA) inkijken. Er komen dan ook meer en meer details naar buiten over de plannen van De Wever en zijn team. Daarbij springt het gebruik van artificiële intelligentie (AI) om de belastingaangiften te controleren in het oog. Het doel is om fiscale fraude sneller op te sporen.
Key takeaways
- In de supernota van De Wever lezen we dat hij AI wil gebruiken om belastingfraude op te sporen.
- In sommige andere landen maakt de fiscus al gebruik van AI om de belastingaangiften te controleren. Toch maken juridische experts zich zorgen.
Context: Wat doet de fiscus vandaag bij een vermoeden van belastingfraude?
- Als de fiscus vandaag vermoedt dat je belastingfraude pleegt, kan die aankloppen bij het Centrale Aanspreekpunt (CAP), een afdeling van de Nationale Bank. De belastingdienst kan via die weg je rekeningen controleren.
- Sinds begin 2022 moeten banken twee keer per jaar de saldo’s van bankrekeningen, levensverzekeringen, beleggingsproducten en financiële contracten – zoals een lening of een kluis bij de bank – van alle Belgen, ook van wie in het buitenland woont, melden bij het CAP.
- De overheid kan de CAP pas raadplegen wanneer die eerst bij de belastingplichtige de nodige info heeft opgevraagd. Pas als er na een maand geen duidelijke antwoorden komen, kan de overheid aankloppen bij het CAP of bij jouw bank.
Gebruik van datamining
In het nieuws: In zijn supernota schrijft de formateur nu dat hij werk wil maken van ‘een wettelijk kader’ om ‘datamining’ los te laten op de databanken van het CAP. Dat moet de FOD Financiën helpen om sneller belastingfraude op te sporen.
- De Wever wil dus AI gebruiken om verdachte patronen in de Belgische bankrekeningen te ontdekken, schrijft HLN.be. Denk bijvoorbeeld aan een persoon die in één klap een aanzienlijk bedrag op zijn rekening parkeert.
- Volgens de info van HLN.be zouden de gegevens anoniem blijven. Pas als er effectief alarmbellen afgaan, zal een menselijke controleur van de overheid de zaak verder onderzoeken en kan die zien van wie de verdachte rekeningen zijn.
- De formateur deelt in zijn supernota weinig details over hoe dat alles zal verlopen.
- Indien het voorstel van De Wever realiteit wordt, benadrukken de partijen aan de onderhandelingstafel dat de privacy van de Belgen zou gewaarborgd blijven. Ze zien het vooral als een middel om fraude efficiënter op te sporen.
Maar: Experts zijn daar alvast geen grote fan van. Zij zijn bang dat het de deur openzet voor de overheid om proactief onze rekeningen te controleren.
- “Op dit moment kan de fiscus in principe alleen aan die gevoelige gegevens als er een vermoeden van fraude is en de burger niet transparant is. Dat vermoeden zou verdwijnen, want het zijn computerprogramma’s die preventief en automatisch in bulk gegevens zouden verzamelen om een bepaald patroon te ontdekken”, waarschuwt Charlotte Lardenoit van Sansen International Tax Lawyers in een interview met HLN.be. Ze voegt eraan toe dat het bankgeheim zo wordt uitgehold.
AI wordt al in andere landen gebruikt
Opgemerkt: In sommige landen maakt de fiscus al gebruik van AI.
- De Franse belastingdienst haalde in 2022 bijvoorbeeld 14,6 miljard euro op dankzij kunstmatige intelligentie. De overheid plant overigens een toename van controles met 25 procent tegen 2027.
- De Amerikaanse belastingdienst IRS implementeert dan weer AI om belastingontduiking bij grote bedrijven en rijke individuen aan te pakken, met bijzondere aandacht voor bedrijven met activa van meer dan 10 miljard dollar.