We zijn op weg naar een zware economische recessie, een gevolg van de inflatie en het gebrek aan economische groei.  Zoals al uitgebreid gemeld in alle media zullen nu  de lagere middenklasse en de jongeren delen in de klappen. De bestaande regeringspartijen in de Vivaldi-coalitie lanceren  ondertussen een opbod aan voorstellen om het geld op te halen bij de rijken. Alles start echter met een juiste diagnose.

De economische pijn is reëel

Nog even een paar harde cijfers, die Ive Marx en Jeroen Horemans van de UAntwerpen hebben verzameld. De lagere middenklasse krijgt het moeilijk om het hoofd boven water te houden. Het gaat dan níét om mensen met een klassiek ‘risico op armoede’ – werklozen, inactieven, gepensioneerden – maar om landgenoten met een job. Samen gaat het om 650.000 actieve Belgen, of 280.000 Vlamingen.

Twee remedies: Economische groei of/en herverdeling 

Om die stijgende armoede tegen te gaan zijn er twee remedies: meer economische groei , de remedie van elke rechtgeaarde liberale econoom  waardoor de koek groter wordt . Het alternatief is dat de koek dezelfde blijft of slinkt en dat sommigen onder ons – in dit geval de superrijken – een aantal kruimels geven aan een andere groep binnen de maatschappij, het recept waar elke linkse econoom voor pleit. 

Belasting  1: een ‘rijkentaks’  op het vermogen van de ‘grand rentiers’ (herverdeling)

Volgens de Franse topeconoom Thomas Picketty – de nieuwe Karl Marx volgens ultraliberalen – zijn de ‘grand rentiers’, zij die kapitaal hebben geërfd, het grootste probleem. Dit in tegenstelling tot de ’petit rentiers’, de nieuwe rijken, die dankzij  ondernemerschap hun fortuin hebben verdiend en dikwijls ook meer aan liefdadigheid schenken. 

De eerste oplossing is dan ook het belasten van het kapitaal van de ‘grand rentiers’ of slapende rijken, die niets bijdragen tot de economische groei , denk maar aan grote vastgoedpatrimonia die vandaag dubbel zoveel verdienen door het optrekken van hun huur. 

Belasting  2: een monopolietaks (herverdeling) 

Wil dat dan zeggen dat bestaande grote bedrijven niet hun duit in het zakje moeten doen? Misschien wel, maar dan moeten wel de juiste bedrijven én vooral de juiste sectoren worden getaxeerd. Het zijn enkel de monopolies en oligopolies die moeten worden belast want zij hebben de pricing power om hun winsten veilig te stellen.

‘Pricing power’ – met voorsprong het grootste probleem vandaag als je de inflatie wil aanpakken maar waarover te weinig wordt gepraat – zal de inflatie verder doen versnellen . De aankondiging van Telenet was een straf staaltje vorige week. Midden juni gaan alle prijzen van abonnementen drastisch naar boven. Pittig detail: het vergoedingsplafond voor de onafhankelijke bestuurders wordt afgeschaft, waardoor die wel beter af zijn. 

Anderzijds zijn er vandaag heel veel kleine bedrijven – in bijvoorbeeld de meubelsector, de bouwsector en de wijnsector om er maar een paar te noemen – die helemaal geen ‘pricing power’ hebben omdat er veel meer concurrenten zijn . Zij opereren in een markt die de economen de ‘perfecte competitie’ noemen, waar er veel vragers zijn en veel aanbieders. Al deze bedrijven hebben zeer lage marges . De meesten zijn amper rendabel en dat is zeer logisch. Zij hebben teveel concurrenten. En prijsafspraken bestaan al zeker niet, een techniek waar oligopolies meesters in zijn , bewust of niet. 

De schaamteloze verhoging van de oligopolisten waardoor de winsten hoog blijven – en die ook de voornaamste reden zijn dat beleggers nog altijd gemotiveerd zijn om in de beurs te blijven – moeten worden aangepakt. Het gaat hem dus niet specifiek om alleen energiebedrijven die vandaag monsterwinsten maken, maar ook techbedrijven en bedrijven in  sectoren zoals voeding en distributie, die hier moeten bijdragen. We hebben het begin van prijsverhogingen nog niet gezien van bedrijven zoals Unilever, Procter en Gamble of Netflix.

Daarenboven is het werk van de Europese mededingingsautoriteit om monopolies proberen af te breken cruciaal, want de grote bedrijven zullen deze  ‘pricing power’ blijven gebruiken.

Negatieve belasting 3: een winstbonus voor groeibedrijven (economische groei)

Dit laatste is nog belangrijker als we naar de oplossing op langere termijn kijken. Dan gaat het niet om herverdeling maar om het stimuleren van economische groei. Economische groei is pas mogelijk als er creativiteit en nieuwe ideeën zijn en hier wringt dan ook het schoentje. Economische groei hangt immers voornamelijk af van productiviteitsgroei en die is vooral het gevolg van innovatie. Het zijn meestal kleine bedrijven die innovaties lanceren en het is voor hen in deze economie waar monopolies heersen zeer moeilijk, zoniet onmogelijk, nog door te breken.

Daarom een echte deus ex machina-oplossing. Vandaag zijn er heel wat kleine bedrijven die met goede ideeën komen, maar die nooit een kans krijgen op de markt . De toegangsdrempels en het gigantisme van de bestaande bedrijven maakt dat er te weinig kapitaal en te weinig tijd is voor goede ideeën om door te breken. Soms heb je een lange adem nodig, omdat consumentengedrag aanpassen zeer lang duurt. De zeer trage doorbraak van elektrische wagens die pas sinds twee jaar echt op stoom komt, is een mooi voorbeeld. Terwijl de eerste elektrische Tesla al in 2008 werd gebouwd.

Het is natuurlijk niet makkelijk om te oordelen of een idee goed is of niet, maar we kunnen er ons vandaag wel iets bij voorstellen. Bedrijven die werken aan oplossingen om de CO2 naar beneden te halen, bedrijven die de voedselverspilling naar beneden halen en ga zo maar even door… Deze ondernemingen zouden in plaats van te moeten worden belast eigenlijk een geschenk moeten krijgen.

Indien deze bedrijven erin slagen om winst te maken, extreem moeilijk voor een startend bedrijf of groeibedrijf, dan moeten zij worden aangemoedigd in plaats van belast. Als ze winst maken – een echt mirakel voor bedrijven met innovatieve oplossingen – moeten ze hiervoor tijdens de eerste jaren een winstbonus krijgen. Ze moeten dan GEEN belastingen betalen, want dan hebben ze niet alleen bewezen dat ze waarde toevoegen maar dat er ook een businessmodel is.

Het gaat hier om bedrijven die onze collega’s van Trends-gazellen noemen: bedrijven met sterke ondernemers in de sectoren van de toekomst die waarde toevoegen aan de wereld en aan de maatschappij en daar dan ook zelf van kunnen profiteren. We spreken hier natuurlijk over bedrijven die jonger zijn dan 10 of 15 jaar oud.

Xavier Verellen is auteur en ondernemer. Zijn recente boek ‘Topsporters zijn CEO’s’, dat aantoont dat leiderschap het verschil maakt tussen kampioenen en superkampioenen, is te koop bij de Standaard Boekhandel of online via https://topsporterszijnceos.businessam.be/