De oplossing voor de ongemakken van ruimtereizen schuilt misschien in een kleine vis

De zebravis is een kleine vis die zeer populair is bij de aquariumliefhebbers. Maar het beestje is ook zeer interessant voor onderzoekers. Sterker nog, we delen 70 procent van ons DNA met deze vis. Onlangs heeft een team van wetenschappers een bijzonderheid van dit dier bestudeerd: torpor. En dit zou ons wel eens kunnen helpen om naar andere planeten te reizen.

Ruimtereizen zijn erg zwaar voor het menselijk lichaam. Microzwaartekracht veroorzaakt veel gezondheidsproblemen, variërend van verlies van spiermassa tot verlies van gezichtsvermogen. Bovendien wordt de mens in de ruimte, ver van het magnetisch veld van de aarde, ook meer blootgesteld aan kosmische straling. Deze straling is zeer gevaarlijk voor ons hart en kan in sommige gevallen een hartstilstand veroorzaken.

Met de toename van de ruimtevaart in de komende jaren, en misschien een kolonisatie van Mars, zoeken veel wetenschappers naar een manier om ons allen van deze gezondheidsproblemen te redden. Een team van het Institute for Global Food Security van de Universiteit van Belfast in het Verenigd Koninkrijk denkt de oplossing gevonden te hebben in de zebravis.

Een winterslaap

Deze kleine vis, die een geheimzinnige genetische gelijkenis vertoont met de mens, is in staat in een soort winterslaap te gaan – torpor – wanneer zijn leven in gevaar is. Dit is een zeer diepe slaap waarin de normale lichaamsactiviteit wordt vertraagd. Je hoeft niet te eten, te drinken of te ademen. Vitale en hersenfuncties worden vertraagd, waardoor ze beschermd worden in een vijandige omgeving.

Wetenschappers wilden weten of torpor bescherming kon bieden tegen kosmische straling. Zij stelden twee groepen vissen bloot aan stralingsniveaus die vergelijkbaar zijn met die welke door astronauten in de ruimte worden ervaren. De eerste groep was wakker en de tweede was in een staat van verdoving.

Het resultaat: de ontwaakte vissen vertoonden tekenen van oxidatieve stress en gestopte celontwikkeling, terwijl de slapende vissen een soort bescherming tegen straling hadden.

‘Onze resultaten tonen aan dat door een vermindering van het metabolisme en de zuurstofconcentratie in de cellen de vis minder last heeft van oxidatieve stress en een grotere weerstand heeft tegen straling’, aldus Thomas Cahill, een doctoraatsstudent, die aan deze studie heeft gewerkt.

De oplossing om te vertrekken?

Omdat de slaapcyclus van de zebravis sterk op die van ons lijkt, denken de wetenschappers dat het in slaap brengen van de mens ‘hem kan beschermen tegen de schade die hij momenteel tijdens een ruimtevlucht oploopt.’

Toch moet het lukken om de mens in torpor te brengen. In vele studies is deze toestand bestudeerd en is nagegaan hoe deze kan worden opgewekt bij andere zoogdieren, zoals muizen. Maar op dit moment weten wetenschappers niet precies hoe ze het bij mensen kunnen opwekken. Er zijn nog geen experimenten uitgevoerd. Het is dan ook onwaarschijnlijk dat astronauten op weg naar de maan in 2024 er profijt van zullen hebben.

Lees ook:

Meer