Paus Franciscus bezocht afgelopen weekeinde het traditioneel vrome Ierland. Te laat, kopten lokale kranten, want de Ierse gelovigen hebben de kerk verlaten en bevestigen daarmee een trend die al langer merkbaar is en door de vele seksschandalen binnen de kerk enkel is versneld. Onder jonger dan 30-jarigen is het imago van de kerk nooit slechter geweest dan vandaag. Een nieuwe generatie priesters – en gelovigen – lijkt er dan ook niet meer te zullen komen.

De Katholieke Kerk, traditioneel een van ‘s werelds machtigste instituten, kreunt onder de schandalen. De cijfers zijn brutaal en wijzen op een versnelde en uitbreidende achteruitgang.

De beerput

In de VS is tussen 1950 en 2016 tegen ruim 6.721 priesters aangifte gedaan bij bisschoppen. 18.565 slachtoffers zouden daarbij zijn misbruikt, terwijl velen uit wanhoop nooit aangifte deden. Tussen 2004 en 2014 ontsloeg het Vaticaan 848 priesters uit het ambt. Meer dan 2.500 kregen lichtere sancties opgelegd.

In Australië moest een speciaal daarvoor opgerichte commissie tussen 1980 en 2015 ruim 4.444 klachten omtrent seksueel misbruik noteren. De feiten deden zich voor in meer dan 1.000 verschillende katholieke instellingen.  Maar ook Nederland, Oostenrijk, Duitsland, Spanje, België, Zwitserland en de Dominicaanse Republiek werden de voorbije jaren door schandalen getroffen.

Eerder deze maand werd dan een rapport vrijgegeven waaruit bleek dat 301 priesters in het Amerikaanse Pennsylvania jarenlang meer dan 1.000 kinderen hadden misbruikt. 99 onder hen hadden zich schuldig gemaakt aan het maken van kinderporno.

Franciscus staat voor een haast hopeloze taak

Franciscus staat voor de haast hopeloze taak om de kerk te zuiveren van duizenden zogenaamde geestelijken die zich als hoeders aanmeldden, maar uiteindelijk seksuele delinquenten bleken die het op de minst weerbaren uit de maatschappij hadden gemunt: kinderen.

Zondag bood de Heilige Vader in het bijzijn van de Ierse premier Varadkar, voor de zoveelste keer zijn excuses aan. Tevergeefs, blijkt keer op keer. Ook later die dag, toen Carlo Maria Vigano, een voormalig diplomatiek vertegenwoordiger van de paus, met het bericht kwam dat het Vaticaan de rapporten over seksueel misbruik in de VS onder de mat had geschoven. Vigano eist nu het ontslag van de paus.

Het houdt niet op

Ondertussen dient zich al een nieuw schandaal aan: in Colombia zouden 17 priesters zich jarenlang hebben schuldig gemaakt aan het misbruik van kinderen, maar hun oversten deden alsof ze van niets wisten.

In Chili heeft het gerecht huiszoekingen uitgevoerd bij de kerk, werden documenten in beslag genomen en zijn kerkleiders er van beschuldigd strafbare feiten niet te hebben aangegeven bij de gerechtelijke instanties. In de nasleep van de affaire boden 34 Chileense bisschoppen en masse hun ontslag aan. Van drie heeft de paus dat ontslag aanvaard.

Wie gaat nog naar de kerk?

De schandalen dreigen de Kerk de genadeslag toe te brengen op een moment dat in zowat gans Europa en Noord-Amerika steeds meer mensen de kerk de rug toekeren. In onze contreien schommelt het aantal mensen dat denkt dat de Kerk nog een zeer belangrijke rol in hun leven speelt rond de 10%. Zelfs in traditioneel christelijke landen als Spanje (30%) en Italië (23%) liggen de beste dagen van de Katholieke Kerk ver in het verleden. 

Kerkbezoek is in 10 jaar nog eens gehalveerd

In Vlaanderen gaat nog maar zes procent van de mensen elke week naar de kerk, blijkt uit recent onderzoek van de KU Leuven. In tien jaar tijd is het weinige aantal vaste kerkgangers dan nog eens gehalveerd. De gemiddelde leeftijd van die groep is 70 jaar. Slechts twee procent van die groep is jonger dan 34 jaar. 

Hoewel het aantal priesters zowat overal blijft afnemen kon het Vaticaan in 2015 nog een stagnering van de roepingen rapporteren omdat ‘Afrika nog niet door de crisis wordt getroffen’.

Verder kan worden opgemerkt dat er niet noodzakelijk een verminderde interesse voor godsdienst in het algemeen is. Het Protestantisme blijft mensen aantrekken, terwijl de Kerk er ziet vertrekken.Ook in grote delen van de wereld wordt de islam enkel populairder.