Maria Vorontsova en Katerina Tikhonova staan sinds deze week op de Amerikaanse en Britse sanctielijst vanwege de oorlog in Oekraïne. De reden? Ze zijn de dochters van de Russische president Vladimir Poetin. Tot de dag van vandaag leiden de twee een tamelijk anoniem bestaan.
Zo zijn er van beide vrouwen nauwelijks foto’s te vinden, in vergelijking met bijvoorbeeld de kinderen van de Amerikaanse presidenten Joe Biden of Donald Trump. In tegenstelling tot de kinderen van zijn Amerikaanse evenknieën laat Poetin zich nooit zien in gezelschap van zijn kinderen.
“Ik bespreek mijn familie nooit met iemand”, zegt hij daar in 2015 over, aldus The Guardian. “Ze zijn nooit ‘bekende’ kinderen geweest, ze hebben nooit genoegen beleefd aan op hen gerichte spotlights. Ze leven hun eigen leven.”
Er is niet eens zekerheid hoeveel kinderen de Russische president in totaal heeft. Officieel zijn het er twee, die hij samen met zijn eerste vrouw Lyudmila Shkrebneva heeft. Daar trouwt hij in juli van 1983 mee.
Poetin, op dat moment aan het begin van zijn carrière bij de Russische geheime dienst KGB, ontmoet de stewardess van Aeroflot een paar jaar eerder bij een concert in de stad. “Er moet iets met hem zijn geweest, aangezien ik in drie of vier maanden besloot dat hij de persoon was die ik nodig had”, vertelt Shkrebneva op de site van het Kremlin.
Moeder Lyudmila
Poetin zelf is bij het concert op uitnodiging van een vriend die hem heeft beloofd dat er meisjes zouden zijn. “En er waren meisjes”, herinnert de Russische president zich. Poetin is iets minder verliefd dan zijn aanstaande, lijkt het. Zijn besluit om te trouwen is namelijk mede ingegeven door de gedachte dat hij als hij dat niet binnen twee of drie jaar doet, het anders ‘nooit zal gebeuren’.
Nog geen twee jaar na het huwelijk wordt de oudste, voluit Maria Vladimirovna Vorontsova genaamd, geboren op 28 april 1985. Het stel woont dan nog in Sint Petersburg, maar de familie verhuist naar Dresden, waar Poetin werkt voor de geheime dienst. Daar wordt op 31 augustus 1986 Katerina Vladimirovna Tikhonova geboren.
De twee dochters zijn vernoemd naar hun oma’s, Maria naar de moeder van Poetin, Katerina naar de moeder van Lyudmila. Volgens zijn ex-vrouw verwent Poetin zijn dochters flink, maar is zij verantwoordelijk voor de opvoeding.
De twee gaan in 2013 uit elkaar, een beslissing die het stel in een tv-uitzending wereldkundig maakt, meldt ABC News. Maria en Katerina zijn dan allebei in de twintig, over hun jeugd is weinig bekend.
Oudste dochter: Maria
In het jaar van de scheiding komt Maria in Nederland in het nieuws. Samen met haar vermeende toenmalige man, de Nederlander Jorrit Faassen, zou ze in een penthouse in de – toepasselijk – Krimwijk in Voorschoten wonen. In juli 2014, na de ramp met MH17, wordt de wijk extra in de gaten gehouden door de politie.
Wanneer zij elkaar hebben ontmoet, is niet duidelijk, melden onderzoeksjournalisten van Current Time en Meduza, twee Russischtalige onafhankelijke nieuwsmedia. In 2008 is ze in ieder geval in Nederland, blijkt uit een foto die de Russische onderzoekssite New Times publiceert. Duidelijk herkenbaar poseert Vorontsova met fiets naast een gracht, bij een auto met Nederlands kenteken.
Nederlandse connectie
In een gesprek met Follow the Money ontkent Faassen overigens dat hij connecties met de familie Poetin heeft. Een incident uit 2010 laat in ieder geval wel zien dat hij lijntjes tot in hoge kringen heeft.
Faassen, op dat moment manager bij Gazprom, wordt bij een verkeersruzie in Moskou geslagen door de lijfwachten van een bankier, Matvey Urin. Die moet dat uiteindelijk duur bekopen: hij wordt tot een jarenlange gevangenisstraf veroordeeld. Ook de betrokken beveiligers gaan de bak in.
Die strenge straf voor een vooraanstaand bankier, wijst er volgens Russische media op dat de Nederlander erg goede connecties heeft in hoge Russische kringen.
Met of zonder Faassen: Maria timmert flink aan de weg. In 2011 studeert ze cum laude af in de geneeskunde aan de staatsuniversiteit van Moskou. Dit is haar tweede studie, na biologie aan de universiteit van Sint Petersburg.
Haar carrière is logischerwijs in dezelfde richting. Ze geeft leiding aan door de Russische overheid gefinancierde programma’s voor genetisch onderzoek, meldt het Amerikaanse ministerie van Financiën.
Dat doet ze onder meer met het bedrijf Nomeko, dat onderzoek doet naar kankerbestrijding, meldt de BBC. Vorontstova heeft een belang van 20 procent in dit bedrijf, vertelt zij in 2019 in een interview met de Russische staatstelevisie.
Tweede dochter: Katarina
Zus Katerina gaat een iets andere kant op. Ze studeert fysica en wiskunde in Sint Petersburg. Daarnaast houdt ze van Japanse cultuur en rock-‘n-roll-dansen, zoals te zien is op beelden uit 2013.
Tikhonova trouwt in 2013 volgens verschillende media in het geheim met Kirill Shamalov, een zoon van Poetingetrouwe Nikolai Shamalov, mede-eigenaar van de Rossiya Bank. Dat gebeurt tijdens een driedaags evenement in het Igora-skiresort in de buurt van Sint Petersburg.
Als stel was het paar goed voor een vermogen van 2 miljard dollar, berekent persbureau Reuters in 2015. In 2018 gaat het stel naar verluidt weer uit elkaar. Hoe de boedel is verdeeld, is onbekend.
Hoofd onderzoeksinstituut
Het jongste – officieel erkende – kind van Poetin werkt in verschillende functies aan de rijksuniversiteit van Moskou. Daar werkte zij mee aan ten minste acht wetenschappelijke publicaties, blijkt uit een overzicht.
In 2020 wordt ze benoemd als hoofd van een onderzoeksinstituut van de universiteit dat onderzoek doet naar kunstmatige intelligentie. De Russische staat pompt hier miljarden dollars in, aldus de Amerikaanse overheid.
Het Innopraktika Instituut wordt door Poetin zelf omschreven als “een van de belangrijkste gereedschappen in de nationale strategie om AI te ontwikkelen”. In het clubje adviseurs van Katerina zitten vijf leden van Poetins inner circle, waaronder twee KGB-officieren uit zijn tijd in Dresden.
Op de sanctielijst
Waar de twee dochters tot voor kort redelijk onder de radar bleven, is dat met ingang van deze week definitief voorbij. Het bloedbad dat de Russische troepen hebben aangericht tijdens hun terugtocht uit sommige Oekraïense steden is aanleiding voor de VS en de Britten om Maria en Katerina op de sanctielijst te zetten.
Dat betekent dat zij niet meer bij hun geld of andere bezittingen in de VS kunnen en ook niet naar het land mogen reizen. En de kans is groot dat de EU dit voorbeeld volgt. De Europese Unie zet als onderdeel van het vijfde sanctiepakket ook familieleden van al gesanctioneerde Russen op de lijst. Wie dat zijn wordt in de komende dagen bekend.
(kg)