De Europese defensie is afhankelijk van hechte transatlantische banden. Een streven naar een strategische autonomie zou daarentegen een verkeerde keuze zijn. Dat heeft Jens Stoltenberg, secretaris-generaal van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) gezegd. De Europese Unie beschikt niet over een eigen leger, maar de Europese Commissie wil zijn geopolitieke positie, onder meer met een eigen defensiebeleid, versterken.

Onder meer de Franse president Emmanuel Macron is er voorstander van om de Europese geopolitieke positie te verbeteren, maar dat is volgens Stoltenberg geen goede keuze. Wel moet er volgens hem gestreefd worden naar een versterking van de solidariteit met de andere partners binnen de NAVO.

Budgetten

Stoltenberg benadrukte dat de meeste lidstaten van de Europese Unie ook tot de NAVO behoren. ‘De veiligheid van hun burgers is afhankelijk van een alliantie die veel meer budgetten in veiligheid investeert dan hun eigen regeringen,’ aldus de secretaris-generaal van de NAVO. ‘Ik steun de inspanningen van de Europese Unie om zijn militaire uitgaven op te drijven en zijn defensiesector te stroomlijnen.’

‘Een streven naar een strategische autonomie, zoals onder meer de Franse president Emmanuel Macron propageert, is daarentegen niet de ideale oplossing. Deze inspanningen zijn nuttig zolang ze een aanvulling vormen op de activiteiten van de NAVO. De Europese Unie is echter niet in staat om Europa te verdedigen.’

‘Meer dan 90 procent van de bevolking van de Europese Unie woont in een lidstaat van NAVO,’ werpt Stoltenberg op. ‘Daarentegen wordt amper 20 procent van de budgetten van de NAVO aangebracht door lidstaten die ook tot de Europese Unie behoren.’

De relatie tussen de NAVO en de Europese Unie stond de voorbije jaren onder grotere druk. Donald Trump, de voormalige president van de Verenigde Staten, beschuldigde de Europese bondgenoten van de NAVO ervan dat ze financiële verplichtingen aan het militaire bondgenootschap niet nakwamen.

Anderzijds werd de NAVO ervan beticht onvoldoende belangstelling te hebben voor de veiligheidsprioriteiten van Europa. Bovendien waren er de oplopende spanningen tussen verschillende Europese landen en Turkije, een bondgenoot van de NAVO die er echter van beschuldigd werd inbreuken gepleegd te hebben tegen een Amerikaans wapenembargo tegen Libië en de Griekse wateren bij de zoektocht naar gasreserves te hebben geschonden bij het zoeken naar gasreserves.

Flanken

Gedurende diezelfde periode verliet Groot-Brittannië, een belangrijk lid van de NAVO, de Europese Unie. Daardoor is het aandeel van de Europese Unie in de budgetten van het militaire bondgenootschap nog verder afgekalfd. Dit heeft ertoe geleid dat sommigen in Europa het continent hebben opgeroepen zijn eigen strategische koers uit te zetten.

Stoltenberg waarschuwt echter dat de NAVO voor de veiligheid in de wereld nog steeds een grote relevantie heeft. De NAVO werd opgericht om het mogelijke gevaar van het communistische Warschaupact, geleid door de Sovjet-Unie, af te wereld. Die alliantie bestaat niet meer, maar dit betekent volgens Stoltenberg niet dat er geen vijanden meer zijn.

De secretaris-generaal wijst daarbij onder meer naar Rusland, dat zijn machtsinvloed op een agressieve manier wil versterken. ‘Er zijn echter ook nog uitdagingen zoals het internationaal terrorisme, de cybercriminaliteit, de impact van de klimaatverandering op de veiligheid en de opkomst van China,’ voert hij aan. 

Stoltenberg zegt dat deze problemen door een strategische solidariteit binnen de NAVO moeten worden aangepakt. Hij verwijst er daarmee dat de flanken van de Europese Unie nu al door andere leden van de NAVO worden beveiligd. ‘In het noorden werpen de Verenigde Staten, Canada en het Verenigd Koninkrijk een wal op tegen een mogelijke Russische dreiging,’ zegt hij. ‘In het zuidoosten beschermt Turkije de grens met Syrië en Irak en een dreigende opmars van Daesh en het internationale terrorisme.’