In het nieuws: De Croo laat weten dat hij de banken zal dwingen actie te ondernemen als ze de spaartarieven niet aanpassen.

• In een interview maandagochtend op La Première was De Croo duidelijker dan in zijn interviews afgelopen weekend: “De markt moet werken. Een bank moet een beter tarief bieden om meer geld aan te trekken, en de andere banken worden verondersteld dat voorbeeld te volgen. Op dit moment zie ik dat niet gebeuren,” zei de premier, die waarschuwde: “Ofwel werkt de markt, ofwel zorgen wij ervoor dat de markt werkt.”
• Hogere rentes tegen het einde van deze maand? “Ik wil geen deadline geven, maar de boodschap is duidelijk”, zei de premier. Zijn partijgenote en staatssecretaris voor Begroting, Alexia Bertrand, was dit weekend in De Tijd specifieker over deze deadline, maar benadrukte niettemin dat zij als “liberaal blijft geloven in de werking van de vrije markt en concurrentie.”
• Desalniettemin zijn de meningen binnen de regering over een ingreep door de overheid verdeeld. De linkerzijde van de coalitie zou onmiddellijk willen handelen, terwijl de rechterzijde gelooft in “de onzichtbare hand”.
• “De onzichtbare hand slaat gewone burgers elke dag in het gezicht”, bekritiseerde Ecolo-medevoorzitter Jean-Marc Nollet in La Libre afgelopen weekend.
• Ecolo/Groen heeft onlangs voorgesteld om een minimumspread in te stellen tussen het tarief waartegen banken geld bij de ECB deponeren en de rentetarieven die zij bieden aan spaarders: een spread van 2 procent. Tegen het huidige tarief van 3,25 procent zou dat een wettelijke minimumrente van 1,25 procent betekenen.
• De socialisten willen ook de wettelijke minimumrente verhogen. Dat is een laatste redmiddel voor de liberalen, maar ook voor de cd&v, wiens minister van Financiën, Vincent Van Peteghem, zich in een lastig parket bevindt nu hij zelf deze discussie over de rente op spaarrekeningen heeft gelanceerd.

Terugblik: De Nationale Bank van België (NBB) heeft alvast een negatief advies gegeven voor het wetsvoorstel van Vooruit om de spaarrente te koppelen aan de ECB-rente.

• “De spaarrekeningen zijn een belangrijke bron voor de financiering van de leningen aan Belgische huishoudens en ondernemingen”, staat er in het advies. “Het behoud van het stabiele karakter van die deposito’s is daarom belangrijk voor zowel de financiële intermediatie in België als voor de stabiliteit van het Belgisch financieel systeem.”
• Daarom is het volgens de NBB een slecht idee om als overheid in te grijpen. Dat kan belangrijke ongewenste neveneffecten genereren en een reële bedreiging inhouden voor de stabiliteit van onze banksector en zo de financiële stabiliteit in het gedrang brengen. 
• Frank Vandenbroucke (Vooruit) reageerde scherp op het advies van de NBB. “Met wie heeft Pierre Wunsch gedineerd na het opstellen van dit advies? Juist, met Febelfin, de banklobby”, zegt een socialistische bron, wiens partij “in geen geval van de kwestie zal afzien.”

Andere hete hangijzers

De essentie: Discussie over spaarboekje verhult andere kwesties.

• Het verhogen van de rente op spaarrekeningen is daarom de politieke kwestie van het moment. Met bijna 300 miljard euro op de bank zijn de Belgen nog steeds erg gehecht aan hun spaarrekeningen.
  • Tijdens de gezondheidscrisis steeg de spaarquote zelfs tot 20 procent om daarna terug te vallen tot 12,5 procent in 2022, wat nog steeds een van de hoogste percentages ter wereld is.
  • Maar met een inflatie die nog steeds boven de 5 procent ligt, is het belang hiervan relatief. Voor beleggers blijft het sowieso een grote vergissing om hun geld op een spaarrekening te zetten.
• Politiek gezien verhult dit discussiepunt duidelijk veel doorslaggevendere kwesties die in het ongewisse blijven. Te beginnen met de pensioenhervorming, een kwestie waarbij de rechtse partijen hun belangrijkste pressiemiddel op de socialisten en de minister van Pensioenen, Karine Lalieux (PS), hebben verloren.
• Dan is er nog het dossier over de kerncentrales en de onderhandelingen met Engie, die lang op zich laten wachten. Bij MR wordt voorzitter Georges-Louis Bouchez ongeduldig en wil hij in de komende dagen een antwoord. De bestelling van de brandstof moet zo snel mogelijk worden geplaatst, met als mogelijke deadline het einde van de maand. Maar de liberaal vindt dat het sneller moet, omdat het ook tijd kost om de contracten op te stellen.
• Belastinghervorming lijkt momenteel volledig geblokkeerd, hoewel er wel gesprekken worden gevoerd. De MR wil er een nieuwe jobdeal aan koppelen. Hij wil de druk op werkzoekenden verhogen.
  • Meer mensen aan het werk zetten is ook het hoofddoel van de premier, wiens partij de kloof – tot 500 euro – wil vergroten tussen iemand die werkt en iemand die niet werkt.
  • Op LN24 meende Bouchez deze ochtend dat links momenteel de federale regering blokkeert. Dat geldt ongetwijfeld voor de pensioen- en arbeidshervormingen, maar veel minder voor belastinghervormingen, waar het de liberalen zijn die het meest terughoudend zijn. Het verlagen van de belastingdruk op arbeid zou niet alleen nadelig zijn voor het kapitaal, maar ook voor zelfstandigen en alternatieve beloningen voor werknemers, en zou ongetwijfeld het meeste voordeel opleveren voor ambtenaren.
• Het is niet de bedoeling dat de kwesties met elkaar in verband staan, maar het wordt al snel duidelijk dat het hele kaartenhuis in elkaar kan storten als de premier zijn regering niet voor 21 juli op één lijn kan krijgen.

(ns/nd)