De federale ploeg haalt opgelucht adem. De persconferentie van de Vivaldi-ploeg is één langgerekte verkoopshow: er is een akkoord, en daar zijn ze best trots op. Maar het is ook een beetje verzoening, nadat het in de nacht van maandag op dinsdag plots verzakte in chaos. Eerst liep vicepremier Sophie Wilmès (MR) weg, daarna weigerde de PS van vicepremier Pierre-Yves Dermagne (PS) haar finale goedkeuring. De Croo spoelt het weg: “We mogen niet te snel het woord ‘historisch’ in de mond nemen, maar dit is toch wel absoluut ongezien”, zegt hij over het akkoord. “Hervormen en investeren”, dat blijven de toverwoorden.

In het nieuws: Een vermoeide maar opgeluchte premier en zijn ploeg.

De details: De premier en zijn zeven vicepremiers passeren elk om hun zeg te doen, in een triomfantelijke persconferentie.

• “Heb jij nu eigenlijk verstaan waarom Pierre-Yves dat nu precies deed vanmorgen?” Een blauwe minister stelt nog even de vraag aan een groene vicepremier. Een duidelijk antwoord komt er niet, terwijl ze onderweg zijn naar de gezamenlijk persconferentie. Het doet er ook niet veel meer toe.
• Maar het vat goed de chaos samen, die vanochtend even heerste binnen de rangen van de federale Vivaldi-ploeg. Want terwijl Open Vld-vicepremier Vincent Van Quickenborne naar buiten kwam om “een akkoord” aan te kondigen, liet de PS een bommetje ontploffen: ze stelden hun veto. “Geen akkoord.” Het dossier van e-commerce en flexibeler nachtwerk botste op een “njet”.
• Eerder was MR-vicepremier Wilmès al boos opgestapt, omdat ook de Franstalige liberalen blokkeerden, over een erfenis van de regering Michel: de fiscale korting voor kleine bedrijven die hun eerste werknemer aannemen.
• Een paar uur leek er een vacuüm: de regering zat niet meer samen, de premier moest via de telefoon proberen de boel alsnog te lijmen. Maar dat lukte wonderwel: net voor negen uur gaf de PS dan tenslotte ook haar fiat, en kon de zaak plots verkocht worden als een “groot akkoord”.

Wat opvalt: Op de persconferentie zet Open Vld alle zeilen bij.

• “Het waren bijzondere dagen. We hebben elkaar meer gezien dan onze echtgenotes en echtgenoten. We hebben geen druppel alcohol aangeraakt, we hebben pannenkoeken gegeten. Petra heeft haar voet omgeslagen, Alexander zijn oog is licht ontstoken. Maar we hebben het gehaald”, zo stak Vincent Van Quickenborne (Open Vld) bijna lyrisch zijn betoog af.
• Want hij had het over “taboes die sneuvelen”, over een “moedige ploeg”. “Dit is een regering waar partners elkaar iets gunnen. Een regering van de plusjes, niet van de minnen.” Iets verderop zaten Pierre-Yves Dermagne (PS) en Sophie Wilmès (MR) op veilige afstand van elkaar. Maar de tussenkomst van “Q” was zo vurig, dat ook zij geen glimlach konden tegenhouden.
• Dat de Vlaamse liberalen wat extatisch zijn over de deal, mag niet verbazen: zij hebben alles ingezet op deze coalitie en leveren met premier De Croo ook het boegbeeld. Die moet straks in de Kamer zijn State of the Union gaan afleveren, maar hij gaf al een stevige voorzet op zijn eigen persconferentie. Dat leverde overigens een hoop boze reacties op van de oppositie van N-VA en Vlaams Belang, die vonden dat hij de primeur voor het Parlement moest houden.
• De premier oogde daarbij licht vermoeid (“Het is geen geheim dat het sportieve weken geweest zijn”), maar startte toch zijn tussenkomst netjes met de juiste toverwoorden: “Hoe creëren we groei? Nieuwe groei, dan wel, bovenop de relance. Hoe geven we mensen kansen, zodat mensen voor elkaar kunnen zorgen? De essentie zit hem in hervormen en investeren”, zo stelde De Croo.
• Een paar opvallende quotes:
  • “We mogen niet snel het woord historisch uitspreken. Maar het pakket dat nu op tafel ligt op vlak van “terug naar werk”, is absoluut ongezien. 12 miljard euro zit hierin, in langdurig zieken, tegenover de RVA met 6 miljard euro voor de werklozen. Maar eigenlijk is het geen budgettaire discussie, maar vooral mensen opnieuw kansen geven.”
  • “Wij komen met een lastenverlaging voor de werkende middenklasse van 300 miljoen euro. Dat doen we voor de mensen.”
  • “De energiefactuur is bijzonder zwaar, ik begrijp dat veel mensen zich daar vragen bij stellen. Maar wij helpen de meest kwetsbare groep.”
  • “We mogen als land niet tevreden zijn met enkel een herstelpakket. We moeten herstellen, maar daarna moeten we alles wat in ons land zit, er ook effectief uithalen.”

Gezien: Hoe zaten de vicepremiers erbij?

• Voor de PS kwam Dermagne als eerste aan het woord. Hij onderstreepte vooral wat de PS had binnengehaald en ging uiteraard door op zijn eigen “domein”: werkgelegenheid. Geen grote liefdesverklaring aan het adres van de premier.
• Voor MR was er Sophie Wilmès, die ’s nachts de boel had achter gelaten. “Ik wil eerst en vooral een woord van dank aan onze premier richten, we hebben dit bereikt dankzij zijn werk”, zo stelde ze, zichtbaar tot genoegen van De Croo. Ze had het over “een hele sterke oefening, voor de liberalen, maar voor iedereen.”
• Daarna mocht Ecolo met Georges Gilkinet even onderstrepen dat dit “een échte investeringsregering en vooral ook een klimaatregering was.” “Deze regering heeft keuzes gemaakt, en met dit budget transformeren we onze ambities in daden”, zo stelde Gilkinet, die maar bleef doorgaan over de investeringen in het spoor, tot hij zelfs zijn collega’s wat begon te vervelen.
• Voor CD&V is het duidelijk dat Vincent van Peteghem de gekende mantel van het staatsmanschap wil omgorden: de minister van Financiën heeft zichtbaar ook een goede relatie met de premier. Ze wisselden whatsappjes uit tijdens de tussenkomst van anderen. “Dit is een geloofwaardige begroting, we gaan bedachtzaam om met het belastinggeld en de middelen van de mensen.” Daarbij kon Van Peteghem twee verdiensten claimen:
  • “We schaffen een crisisbelasting af die in 1994 is ingevoerd door Jean-Luc Dehaene en die bij sommigen nog altijd op de loonbrief staat. Maar dit is een voorafname van een grotere fiscale omslag die ik voorbereid, richting lagere lasten op arbeid.”
  • En ook over de voetbalwereld haalde hij z’n slag thuis, na veel tegenstand van de MR komt er een taks van zo’n 43 miljoen euro. “Het huidige systeem zorgt in de voetbalwereld voor ongewenste buitensporigheden, we moeten de excessen er nu uithalen, zodat we in lijn zijn met de Europese regels, en ook kijken naar de makelaars.”
• Een speciaal moment is er altijd wanneer Frank Vandenbroucke (Vooruit) het woord neemt: hij is en blijft een professor, die graag doceert. “Het is tijd, hoog tijd, om te investeren“, zo stelde hij, een zinnetje dat we hoe dan ook straks mogen verwachten in de speech van de premier. “Er is een tanker in beweging gezet, we veranderen een stuk de samenleving, met deze beslissingen brengen we dat op gang, dat is een lang proces”.
• Vicepremier Petra De Sutter, die vanmorgen als eerste al op de VRT-radio commentaar gaf bij het akkoord, kleurde dat nu een paar uur later veel meer in volgens de partijlijn. “We hadden al het groenste regeerakkoord, dit wordt één van de groenste begrotingen ooit“, al durfde ze niet helemaal te claimen wat haar partij wel deed: die vond het gewoon “dé groenste ooit”.

Wat voelbaar was: De federale regering heeft zichzelf heel wat ademruimte gekocht.

• Het was in de opbouw naar het akkoord bij momenten echt onaangenaam tussen rood en blauw, rond de regering. Onder meer over de pensioenen, maar ook over het budget heerste een vijandige sfeer.
• De partijvoorzitters van Vivaldi hangen daarbij als een schaduw over de ploeg. Die moest tonen dat ze in de begrotingsbesprekingen wel in staat was een deal te maken. Verschillende regeringsbronnen wezen erop dat Wilmès niet alleen een “exit” maakt en vermoedden er de hand van Georges-Louis Bouchez in.
• Dat lukt nu wel, ondanks een nacht en ochtend vol chaos. De vraag is of dat beeld blijft hangen, van gekibbel tot op het bittere eind, of men er in lukt om nu een nieuw elan te vinden. Op de persconferentie deed Vivaldi er alvast alles aan om die “samenhorigheid” te benadrukken. Daar ligt nog wel wat werk, maar de opluchting in de ploeg was voelbaar in de zaal van de Zestien, de “bunker” waar men de persconferenties traditioneel geeft: na weken van spanning, kan De Croo I verder.