Op 20 augustus kwam de 29-jarige Daria Doegina om het leven bij een aanslag met een autobom. De vrouw was journaliste, maar vooral de dochter van Aleksandr Doegin. Dat is Poetins huisfilosoof, die erom bekend staat de president te voeden met tal van extreemrechtse gedachten en complottheorieën. Amerikaanse veiligheidsdiensten vermoeden nu dat Oekraïne achter de aanslag zat.
In eerste instantie werd alle betrokkenheid ontkend, en het leek er ook niet echt op dat Oekraïne achter de aanslag zat. Een reconstructie van de avond van Doegina’s dood deed zelfs eerder vermoeden dat haar eigen vader iets te maken had met haar dood.
Autowissel
Daria Doegina reed die avond terug naar huis van het “Traditiefestival”, een festival in de Moskouse voorstad Bolshiye Vyazyomy. Normaal gezien carpoolde ze met haar vader, maar die besliste last minute om niet in zijn eigen jeep te stappen, maar wel in een aparte wagen.
Op de autostrade richting Moskou ontplofte de jeep, met aan boord Doegins dochter Daria. De foto van een onthutste Aleksandr Doegin naast het brandend wrak ging de wereld rond. Een heel andere Doegin was te zien op maandag, op de afscheidsplechtigheid van zijn dochter: hij en zijn vrouw paradeerden breed glimlachend rond de open kist, ook al een vreemd gegeven voor iemand die twee dagen eerder in een brandende vuurbal het leven liet. Op het lijk van Daria waren ook geen sporen van wondes of brandwondes te zien.
Rusland wees met de vinger naar Oekraïne, en arresteerde de vermeende huurmoordenaar: de Oekraïense Natalia Vovk, die een maand eerder naar Moskou was verhuisd met haar twaalfjarige dochter, die ze ook nog eens achterin haar wagen had op het moment dat ze de autobom onder Doegina’s wagen zou hebben geplaatst.
SBU vs. FSB
Het verhaal werd echter ontkracht door Oekraïne, dat volhield niets te maken te hebben met de zaak. De Oekraïense geheime dienst, de SBU, beschuldigde daarop zelf de FSB, de Russische tegenhanger, van de moord: Doegin zou een maand voor de dood van zijn dochter een gesprek hebben gehad met een generaal van de FSB, aan wie hij toevertrouwde dat “enkel een offer” de dramatische situatie in Oekraïne kon keren. Hij zou daarop zijn eigen dochter hebben gesuggereerd. Dat schrijft het Twitter- en Telegramaccount GeneralSVR, dat gerund zou worden door een voormalige FSB-agent.
Ook Kamil Galeev, een onderzoeker voor denktank Wilson Center en journalist die in Moskou woont, suggereert dat Rusland zelf de moordaanslag uitvoerde, en dat Doegin daarvan op de hoogte was. Zo wisselden hij en zijn dochter van auto toen ze vertrokken op het feest. Hierdoor werd de perceptie gewekt dat Doegin het doelwit was, en dat Oekraïne dus slordig was geweest. Als de FSB Doegin wou vermoorden, had het wel de juiste auto opgeblazen.
Onderliggend kon de moord op Doegina ook in het voordeel van Rusland spelen: Oekraïne kreeg de schuld toegewezen, waarop het Kremlin nog harder kon optreden. Een aanslag op een overambitieuze dertiger, die zichzelf als een nationalistisch leider voor Rusland zag en op slechte voet leefde met haar vader (één van Poetins trouwste bondgenoten), leek dan wel een goede aanleiding.
Of toch Oekraïne?
Dat verhaal an sich klonk plausibeler dan het FSB-narratief, dat Vovk de moord zou hebben gepleegd. Alleen wordt het nu ontkracht door de Verenigde Staten: inlichtingen voeren aan dat de VS zelf niets te maken hadden met de moordaanslag, maar dat Oekraïne wel meer weet dan het doet uitschijnen.
De Amerikaanse ambtenaren die aan onder meer The New York Times lieten weten vermoedens te hebben dat Oekraïne er iets mee te maken had, gaan niet veel verder: ze geven geen details over welke eenheden of diensten de moord planden, of wie ze uitvoerde. De kans bestaat dus dat ook het Oekraïense opperbevel, met president Volodymyr Zelensky als hoogste in rang, zelf niet op de hoogte waren. Daarnaast vermoeden de Amerikanen dat Aleksandr Doegin zelf het doelwit was, maar dat een onvoorziene autowissel roet in het eten strooide.
(bg)