De Duitse politie is een onderzoek gestart naar de sabotagedaad op het nationale spoorwegnet, die afgelopen weekend in het noorden van het land de dienstregeling volledig heeft stilgelegd. Volgens een politiewoordvoerder zijn er momenteel twee plaatsen delict vastgesteld: één in een voorstad van Berlijn en een tweede in de West-Duitse stad Herne. Op beide plaatsen zijn glasvezelkabels doorgeknipt, die noodzakelijk zijn voor de communicatie van het spoorwegnet.

In een verklaring maakte de Duitse Polizei bekend dat het de mogelijkheid van een politiek motief onderzoekt. Thorsten Frei (CDU), zei dat de aanval op de kritieke infrastructuur bijna gelijktijdig op twee verschillende locaties in Duitsland werd uitgevoerd, wat wees op “een hoge mate van voorkennis” en een “organisatieniveau dat we nog niet eerder in deze vorm hebben gezien”.

Cruciale communicatiekabels doorgesneden

In het noorden van Duitsland werd zaterdagmorgen het treinverkeer voor ruim drie uur stilgelegd, vanwege kapotte communicatiekabels. Later maakte de Deutsche Bahn en de regering bekend dat het om een mogelijke sabotage-actie gaat, waarbij beide kabels op een deskundige manier werden doorgesneden. Verkeersminister Volker Wissing zei dat het netwerk was getroffen door een “kwaadaardige en gerichte daad”. Een belangrijke kabel was op twee plaatsen doorgesneden op een “opzettelijke en berekende” manier, zei hij.

In eerste instantie werd rond twee uur ‘s nachts de communicatiekabel bij de plaats Herne, in Noordrijn-Westfalen, getroffen door de sabotagedaad. Die kabel was beveiligd met een zware betonnen afdekking. Later werd ook de tweede kabel in de omgeving van Berlijn onklaar gemaakt, die diende als back-up voor de kabel in Herne. Uit veiligheidsreden werd daarom al het treinverkeer in het noorden van het land stilgelegd. 

Wie er achter de sabotagedaad zit is op dit moment nog niet duidelijk. Omdat een politiek motief nog niet kan worden uitgesloten, doet de politie-eenheid ‘Staatsschutz’ – die verantwoordelijk is voor de opsporing van onder andere terroristen – onderzoek naar de zaak.

De actie trof zowel de langeafstandstreinen als de regionale lijnen van de Deutsche Bahn in de gehele noordelijke regio. 

Duitse veiligheidsdiensten

Echter klinken er ook geluiden die wijzen naar de Duitse veiligheidsdiensten. Der Spiegel meldt dat de sabotage wellicht een test was om te zien wat het effect zou zijn op de communicatievoorzieningen. Volgens het nieuwstijdschrift zijn sinds de Russische inval van Oekraïne de digitale aanvallen op cruciale Duitse voorzieningen explosief toegenomen. De sabotage zou daarom mogelijk een slechts een test zijn geweest, om te zien hoe het met de Duitse verdediging gesteld is.

“Het zou gewoon een test kunnen zijn geweest om de effecten van een dergelijke sabotage te zien”, zegt Michael Wiesner, woordvoerder van het deskundigenpanel Arbeitsgruppe Kritische Infrastrukturen, tegen Der Spiegel. De werkgroep is onafhankelijk en bestaat uit deskundigen die professioneel betrokken zijn bij de IT-beveiliging van kritieke infrastructuur. 

Wiesner voegde daaraan toe dat het om een professioneel gecoördineerde actie gaat, waarbij de daders gedetailleerde informatie hadden over de routering van het communicatiesysteem. “Dat suggereert een hoge mate van professionaliteit en een uitgebreide voorbereiding.

Gaspijpleidingen Nord Stream

Het incident, kort na de lekken in de Nord Stream 1 en 2 gaspijpleidingen, heeft onderstreept hoe kwetsbaar de kritieke infrastructuur van Duitsland is voor aanvallen. Dankzij de beschadigde gasleidingen is in Europa de vrees ontstaan dat ook overige infrastructuur het doelwit van vijandige acties kan worden. Als reactie hebben verschillende landen hun militaire patrouilles uitgebreid rondom cruciale energievoorzieningen. 

Dit jaar werden volgens de Duitse Arbeitsgruppe Kritische Infrastrukturen meer cyberaanvallen dan ooit geregistreerd, bijvoorbeeld op de energiesector. Sinds de aanval van Rusland op Oekraïne is duidelijk geworden dat “hybride oorlogsvoering” een grotere rol speelt. Traditionele operaties gaan gepaard met cyberaanvallen.

De Deutsche Bahn tweette dat de schade aan de kabels in de loop van de ochtend was verholpen, maar dat passagiers rekening moeten houden met voortdurende verstoring van de dienstverlening.

(ns)