Vivaldi gaat voort: vanmorgen hebben de voorzitters van PS, MR, Ecolo, CD&V, Open Vld, Groen en Vooruit (de nieuwe sp.a-naam) een overleg. Dat verloopt via video: de voorzitters zijn allemaal nu negen dagen in quarantaine, volgens de regels. Allemaal, behalve één. Georges-Louis Bouchez (MR) wil ‘zelf z’n beslissing nemen’, en liet dat ook intern weten, in een lang bericht aan de anderen. Iedereen hoopt nu vooral dat preformateur Egbert Lachaert (Open Vld) niet moet vervangen worden. Overigens keert de rust niet terug: bij met name CD&V staan de burgemeesters onder druk van Facebook-aanvallen, van Vlaams Belang.

In het nieuws: De Vivaldi-gesprekken hebben een eerste groot ‘video-overleg’.

De details: Bedoeling is om een ‘virtuele formatie’ verder te zetten.

• Goed nieuws en slecht nieuws, medisch gezien dan, in de Wetstraat.
  • Het goede nieuws is dat alle partijvoorzitters van Vivaldi ‘negatief’ getest hebben. Inclusief Bart De Wever (N-VA), die nog net binnen de incubatietijd van veertien dagen een meeting had gehad met de besmette Egbert Lachaert (Open Vld): de langere, rustige meeting waarop de liberale voorzitter aankondigde ‘voor Vivaldi te gaan’. Ook De Wever testte negatief.
  • Slechter nieuws was er bij Lachaert zelf, die toch wel wat last heeft van het virus: ‘Koortsig, en futloos‘, zo omschreef hij het zelf. Het zal dus voor de Open Vld-voorzitter op de tanden bijten worden, als hij vandaag wil deelnemen aan de gesprekken.
• De Vivaldi-voorzitters vergaderen in principe vandaag dus langer, via video. Gisteren was er wel al wat overleg via telefoons en de WhatsApp-groep waar ze allen in zitten. De sherpa’s hadden gisteren ook al een videogesprek.
• ‘De vraag blijft wel of Lachaert straks verder kan als preformateur, als hij ziek is’, zo is bij andere onderhandelaars te horen. Het lijkt daarbij ondenkbaar dat Alexander De Croo (Open Vld) hem zomaar zou vervangen. Meteen toen dinsdag bleek dat Lachaert besmet was, stuurde Open Vld een communiqué om te stellen dat De Croo hem zou vervangen. ‘Maar dat is enkel in de rol die Lachaert heeft als ‘voorzitter’, niet als ‘preformateur’. De Croo is immers de ondervoorzitter van Open Vld‘, zo duidt men aan liberale kant.
• ‘Neen, De Croo kan niet zomaar inschuiven en Lachaert z’n plek overnemen in de preformatie. Daar moeten wel wat anderen ook hun zeg over hebben: de voorzitters én het Paleis’, zo stelt een betrokkene.
• Die discussie is wel opvallend, want vorige week vrijdag nog werd lang gebikkeld over wie de verdere werkzaamheden van Vivaldi moet leiden. Daarbij doken een aantal vaststellingen op:
  • Paul Magnette (PS) bood zich aan, en stak niet langer onder stoelen of banken dat hij voor het formateurschap (en zo uiteindelijk het premierschap) gaat.
  • De liberalen wilden er absoluut iemand uit hun familie bij: zij wilden mee de pen blijven vasthouden. Maar het scenario om Magnette en vooral De Croo te benoemen, werd vreemd genoeg ook door Bouchez afgehouden: hij vond dat het voorzitters moesten zijn, die in deze fase aan zet kwamen.
  • Zo hield de MR-voorzitter de Open Vld-vicepremier weg van een formele rol, ook tot vreugde van CD&V, dat met argusogen een opdracht voor De Croo zou volgen: Joachim Coens (CD&V) is niet van plan het premierschap aan Open Vld te laten, als het voor een Vlaming zou zijn.
  • Uiteindelijk brak de vergadering op, met het compromis dat Lachaert dan maar zelf verder zou doen. Maar Bouchez bleef dwarsliggen over Magnette als copreformateur, waarop dan Conner Rousseau (Vooruit) inschoof.
• Het is voor iedereen nu hopen dat Lachaert toch straks verder kan. De geplande audiëntie bij de koning vrijdag zou alvast via videoconferentie verlopen.
• ‘Maar zo komt de kwestie van het leiderschap misschien weer vervroegd op tafel, en dat is wel vervelend. Want je kan dat toch echt niet gaan oplossen via video, dat moet je rond een tafel doen, met de voorzitters bijeen. Dus dat blijft nu nog wel een tijdje onuitgeklaard‘, zo is bij een onderhandelaar te horen. De eerste fysieke werkzaamheden samen zijn opnieuw gepland op 18 september, vrijdag over één week dus.

In de marge: De houding van Georges-Louis Bouchez en zijn ‘quarantaine’ leidt tot ongeloof bij de collega-voorzitters.

• Doordat Lachaert na een positieve coronatest thuiszit, en hij uitgebreid contact had met de anderen, onder meer een lange meeting vrijdag, moeten de andere Vivaldi-voorzitters nu twee testen ondergaan. Daarbij moeten er minstens vijf dagen tussen de eerste en tweede test zitten: een besmetting is immers maar na een tijdje zichtbaar. In die tussenperiode, die tot negen dagen kan duren, moeten ze in quarantaine.
• Dinsdag leek er wat verwarring over de regels: onder meer Rousseau had al gezegd dat hij, na een negatieve test, wilde verderwerken. Maar hij werd meteen erg publiek, in de Vlaamse pers, teruggefloten door onder meer expert Steven Van Gucht. Negen dagen quarantaine, minimum, was het onverbiddelijke verdict.
• Alleen, de MR-voorzitter, Georges-Louis Bouchez, ziet het anders. In een bericht dat hij dropte in de WhatsApp-groep van de Vivaldi-voorzitters was hij erg stellig: ‘Ik hoor via mijn woordvoerder dat gesproken wordt over een quarantaine die vanaf gisteren zou beginnen. Dat heeft geen enkele logica. Het crisiscentrum is erg duidelijk. Enkel personen die op minder dan 1,5 meter van Egbert zijn geweest, voor meer dan 15 minuten, moeten in quarantaine. Gisteren was ik nooit dichter dan 2 meter van Egbert. Ik zie echt niet in waarom ik mijn activiteiten moet staken, tot volgende week vrijdag.’
• Verder liet Bouchez aan de andere voorzitters ook nog weten dat ‘de onderhandelingen echt niet verder kunnen zonder Egbert’. ‘Wij wachten dus zijn gezondheidsbericht af.’ Die berichten leidden tot ergernis en ongeloof bij z’n collega-voorzitters. ‘Hij zat vrijdag twee uur lang gewoon naast Lachaert in de meeting: dan kan je toch niet zomaar gewoon verder doen?’, zo is te horen.
• Publiekelijk kwamen er wel wat vragen voor Bouchez, onder meer omdat hij ook gewoon woensdag, toen hij in quarantaine had moeten zijn, een filmpje opnam in z’n partijhoofdkwartier. RTL-reporter Fabrice Grosfilley signaleerde dat op Twitter: ‘Alle voorzitters hebben zich in quarantaine gezet, behalve Bouchez. Die was op de MR-zetel en gaf interviews.’
• ‘Ik heb de afstandsregels zorgvuldig nageleefd, zoals het hoort. Voor de rest gebruik ik m’n gezond verstand: gisteren, vandaag, morgen. Ik zal met de grootste voorzichtigheid blijven werken’, zo reageerde Bouchez zelf fel. Hoe dan ook: zes voorzitters en een heleboel medewerkers in quarantaine, één voorzitter niet.

De essentie: De regering Wilmès staat voor een delicate operatie ‘verlenging’.

• Wat gisteren al duidelijk was: de huidige regering Wilmès II moet nu wel nog even verder. De deadline van 17 september is onherroepelijk opgeschoven.
• Daarbij opperde het kabinet van eerste minister Sophie Wilmès (MR) gisteren wat al maanden in de lucht hing: een verlenging van haar regeerperiode.
• Maar dat belooft toch een erg delicate oefening te worden. Immers: Wilmès beloofde in haar regeerverklaring én in kranteninterviews recent nog, om haar ontslag aan te bieden, als ze geen vertrouwen van de meerderheid in de Kamer zou krijgen.
• ‘Ik ken Sophie Wilmès als iemand die haar woord houdt: ze zal iets doen, ofwel ontslag aanbieden, ofwel vertrouwen vragen. Ze kan gewoon de datum laten verstrijken en blijven, maar haar kennende, gaat ze dat niet doen‘, zo stelde Koen Geens, CD&V-vicepremier, gisteren fijntjes in ‘De Afspraak’.
• Want dat scenario lijkt wel aan de orde: dat de regering Wilmès in alle stilte blijft zitten, wetende dat de Vivaldi-partijen niet aandringen op een vertrek op korte termijn. Zo hoopt men ‘een circus te vermijden’.
• Alleen is het maar de vraag of dat kan. Fractieleider van N-VA Peter De Roover stond gisteren al op z’n achterste poten: het lijkt bijzonder onwaarschijnlijk dat ze bij N-VA zo’n operatie geruisloos zouden laten passeren. Om maar te zwijgen van de oppositie van Vlaams Belang en PVDA, die toch allemaal heel snel zouden spreken van ‘woordbreuk’.
• Interessant om weten is dat Vlaams Belang de zaak al voor geweest is: vorige week heeft Barbara Pas (Vlaams Belang) een interpellatie over het ontslag van Wilmès ingediend. Zo’n actie gaat eerst normaal naar een Kamercommissie, maar zou nu omwille van het reces meteen plenair behandeld worden. Dan moet de premier zelf uitleg komen geven, volgende week, in de Kamer. En dan volgt normaal daarna automatisch een vertrouwensstemming.
• Dat zou er dan onvermijdelijk toe leiden dat iedereen kleur moet bekennen, vooral de socialistische familie. En laat dat nu net zijn wat die niet willen: formeel nog langer die regering van tien liberale ministers in het zadel houden.
• Ook daar kan natuurlijk rond gewerkt worden: een meerderheid van Vivaldi-partijen kan altijd wel een vertragingsmanoeuvre proberen in de Kamer. Maar het behoeft weinig betoog dat het dan allemaal maar weinig fraais zal opleveren in het Parlement: meteen weer een wat rommelige start voor de nieuwe, nog te vormen, coalitie dan.

Te noteren: Een nieuwe lente, een nieuwe geluid bij sp.a, of liever ‘Vooruit’.

• Het zat er al een tijdje aan te komen, gisteren loste Conner Rousseau de nieuwe naam van de Vlaamse socialisten: ‘Vooruit’.
• Die operatie was grondig voorbereid, en maandag al doorgesproken op het partijbureau, dat unaniem achter Rousseau ging staan. Maar ook alle ‘oude krokodillen’ van de partij werden met de nodige egards behandeld: de jonge voorzitter lichtte de naamswijziging aan grote namen als Louis Tobback en Willy Claes hoogst persoonlijk toe.
• Bovendien werden ook nog eens 600 lokale mandatarissen op voorhand op de hoogte gebracht: het mag eigenlijk een klein wonder heten dat de naam niet lekte. Maar het verklaart meteen ook waarom god en klein Pierke bij sp.a, of liever Vooruit, zo ‘spontaan positief’ reageerde: het was mooi voorbereid.
• Waarom Rousseau dan toch die naam lanceerde, midden in z’n periode als koninklijk opdrachthouder? Verschillende bronnen wijzen op een opvallend ‘praktisch probleem’: ook Open Vld is op zoek naar een nieuwe partijnaam, een proces dat Lachaert daar een tijdje geleden in gang zette. En laat het creatief bureau dat met die operatie bezig is, ook al gekeken hebben naar een naam als ‘Vooruit’. Tenminste, dat was de overtuiging bij de sp.a. ‘Conner moest wel schakelen’, zo bevestigt een socialistische bron.
• Dat liberalen en socialisten tegenwoordig dezelfde partijnaam kunnen kiezen, zegt veel over het huidige landschap. Maar misschien ook niet. De naam ‘Vooruit’ komt wel vaker terug in politieke merknamen:
  • ‘En marche‘, is de naam van Emmanuel Macron z’n beweging.
  • ‘Forward‘, was een slogan van Obama.
  • ‘Avanti‘, was recent nog Joachim Coens (CD&V) z’n creatie om Vivaldi te proberen herdopen.
• Voor de socialisten is het meteen ook een stukje graven in het verleden: Vooruit is de naam van de oude socialistische coöperatieve in Gent, en ook de naam van het vroegere socialistische partijblad dat opging in De Morgen. In die zin leefde de naam tot gisteren ook alleen door in het Gentse kunstencentrum Vooruit: het was de vroegere feestzaal van de Gentse socialisten.
• Die reageerden bijzonder ontstemd op de nieuwe naam: zij willen compleet onafhankelijk blijven, en overwegen nu zelfs naar de rechter te stappen.
• Rousseau zelf suste vanmorgen op Radio 1: ‘De naam van de Vooruit is sterk genoeg om de verwarring te vermijden. Mensen zien echt wel het verschil tussen een kunstencentrum en een politieke partij.’ Over de rechtszaak stelde hij: ‘Que sera sera, we zullen dan wel zien als het zover is.’
• Maar het blijft een vervelende zaak: alle URL’s en accounts op social media zijn uiteraard al ingenomen door het kunstencentrum, en die zijn duidelijk niet van plan dat zomaar aan de partij af te geven.
• De sp.a zou dat probleem van de URL gewoon oplossen, door een ‘bredere’ domeinnaam te nemen: www.bewegingvooruit.be. Die werd door de partij ondertussen al geregistreerd.
• Overigens: alles komt terug voor Vooruit, het oude sp.a. Toen men bij de Vlaamse socialisten daar de naam veranderde van SP naar sp.a, reageerde één bedrijf destijds zeer boos: Spadel, de eigenaar van … juist, spa-bronwater.

Om te volgen: Vlaams Belang lanceert een offensief op Facebook naar de zachte onderbuik van CD&V, de burgemeesters.

• Bij de partij van Tom Van Grieken (Vlaams Belang) letten ze blijkbaar goed op: berichten over onvrede bij een belangrijke groep binnen CD&V, de burgemeesters, over de federale gesprekken en de keuze om richting Vivaldi te gaan, zijn duidelijk opgepikt om een strategie te ontwikkelen.
• Bij Vlaams Belang ziet men CD&V-kiezers als een interessante prooi: niet toevallig scoorde de partij op 26 mei vorig jaar erg goed in de meer landelijke gebieden, onder meer in West-Vlaanderen, waar ze de oudere CD&V-stemmers wisten te verleiden. Nu CD&V op een strategische keuze zit, en federaal mee wil doen in een coalitie die naar links helt, en zonder Vlaamse meerderheid opereert, stijgt de druk bij een aantal lokale leiders, die dergelijk project maar moeilijk kunnen verteren.
• Vlaams Belang viseert nu specifiek die CD&V-burgemeesters, in lokale campagnes op Facebook. De tool van Mark Zuckerberg is daarbij uiterst handig: je kan surfers gaan cibleren op niveau van een gemeente, en ze daar een aangepaste visual in de strot rammen, via advertenties in hun timeline op Facebook. ‘Steunt uw CD&V-burgemeester deze anti-Vlaamse regering?‘, leest de boodschap, die men rond de foto van een lokale burgervader kleeft. Daarbij staan foto’s rond de man geplaatst van Paul Magnette (PS), Georges-Louis Bouchez (MR) en Meyrem Almaci (Groen). Opvallend ook: per gemeente dus de naam, maar ook het e-mailadres van de burgemeester. ‘Vraag het hem zelf, zet mee druk, en doe ze luisteren!’, zo staat er bij genoteerd.
• Het is tekenend over hoe ver Vlaams Belang vooroploopt en de online machine heeft uitgebouwd: met budgetten van een paar honderden euro’s per gemeente, bereikt de partij duizenden mensen op een heel specifieke manier.
• Het wakkert verder de onrust bij de christendemocraten in de onderbuik aan: die staan voor een aartsmoeilijke keuze de komende weken.
• Dat is overigens de gesprekspartners ook niet ontgaan. Bij anderen aan de onderhandelingstafel valt daarover te horen ‘dat Coens wel degelijk te goeder trouw onderhandelt, en z’n uiterste best doet’. Maar daarbij komt één cruciale vraag telkens terug: ‘In hoeverre heeft hij echt een mandaat? Is hij gedekt, om als het er echt toe doet, de zaak erdoor te krijgen? De steun van de rest van de top is toch niet zo helder’, zo is bij een betrokkene van Vivaldi te horen.

Ook genoteerd: Net nu komen onderzoekers met een onverbiddelijke studie over de kernuitstap: die kost 100 miljoen euro per jaar, zeggen ze.

• Zeg niet dat wetenschappers nooit aan politiek doen. Want uitgerekend nu komt EnergyVille, een onderzoekssamenwerking van KU Leuven, VITO, imec en UHasselt, met een zeer scherp rapport over de kernuitstap. Die ligt op tafel bij de Vivaldi-onderhandelingen. Immers, de groenen willen doodgraag dat iedereen de afspraak uit de vorige paars-groene regering van 1999 nakomt, en dat tegen 2025 de laatste kerncentrales in België dichtgaan.
• Maar dat lijkt een bijzonder moeilijke opdracht: alle andere partijen aan tafel zeggen het misschien niet al te luid (in hun kiesprogramma’s stond immers iets heel anders), maar zij willen de jongste centrales openhouden. Het alternatief is immers vijf nieuwe gascentrales bouwen.
• Dit nieuwe onderzoek, dat de voorpagina van De Tijd haalt, is nieuwe munitie voor diegenen die de zaak open willen houden. De onderzoekers stellen dat twee kerncentrales openhouden jaarlijkse een besparing oplevert tussen 106 en 134 miljoen euro, gedurende tien of twintig jaar. Die som tikt dus aardig aan. De meerkost in de sluiting zit hem in de bouw van gascentrales én vooral de hogere CO2-uitstoot die daarmee gepaard gaat.
• En nog fraaier, de onderzoekers beweren ook dat de centrales openhouden geen invloed heeft op de stijging van het marktaandeel van hernieuwbare energie. Dat is een argument dat Groen vaak levert: het niet uitdoven van kernenergie zou de groene stroomuitbouw verhinderen. Wat de onderzoekers dan weer tegenspreken: de energiefactuur gaat nauwelijks beïnvloed worden door al dan niet centrales sluiten. Dat is dan weer een argument waar N-VA de afgelopen dagen mee liep te leuren.

Gespot: De Open Vld-voorzitter deelt een tikje uit.

• Al dagen, weken eigenlijk, heeft Egbert Lachaert in z’n Vivaldi-project één grote interne nemesis: Open Vld’er Lode Vereeck. De man was tot 2019 senator voor Open Vld, nadat hij eerder als boegbeeld van Lijst Dedecker in het Vlaams Parlement zetelde. Vereeck haalt met de regelmaat van de klok uit naar Lachaert: hij is een felle tegenstander van paars-groen en wil alsnog dat zijn partij voor paars-geel gaat. Daarbij speelde hij het erg op de voorzitter zelf: Lachaert was in z’n kiescampagne om het voorzitterschap immers niet bepaald een grote fan van paars-groen.
• Dagenlang al reageerde Lachaert niet. Maar nu, ziek thuis, kon hij het niet laten. Na een zoveelste aanval op Twitter, waarbij Vereeck het nodig vond om bij een bericht van Lachaert over z’n COVID-besmetting te antwoorden met ’tijd om tot inkeer te komen’ met de hashtag #paarsgeel, kwam het volgende antwoord: ‘Bedankt, Lode! Heb je het over je misgelopen sollicitatie? Nee, helaas ga ik daar toch bij mijn standpunt blijven. Maar ik zie dat je actief bent op Twitter en zo toch iets gevonden hebt. Prettige dag!’
• Al langer was te horen bij Open Vld dat Vereeck, die na een tuchtonderzoek wegens grensoverschrijdend gedrag werd ontslagen aan de UHasselt, op zoek was naar een baan. En dat Lachaert die, net als voorganger Gwendolyn Rutten (Open Vld), had geweigerd.