De uitstoot van CO2 door de mens doet de stratosfeer krimpen. Dat blijkt uit een nieuwe studie gepubliceerd op de website van de European Geosciences Union.

We weten ondertussen al een tijdje dat CO2 (koolstofdioxide) de atmosfeer van de aarde opwarmt. Al klopt dat niet helemaal, het warmt de troposfeer, waarin de mens leeft, op. Dat is de onderste laag van de atmosfeer die tot ongeveer 20 kilometer hoogte reikt.

Door die opwarming zet de troposfeer uit en komt de stratosfeer, die zich uitstrekt van ongeveer 20 tot 60 kilometer boven het aardoppervlak, steeds hoger te liggen. Daarnaast koelt CO2, wanneer het de stratosfeer binnendringt, de lucht juist af, waardoor deze krimpt.

Complexe chemische interacties

‘Het kan van invloed zijn op satellietbanen, de levensduur van omloopbanen en het terughalen van satellieten, de voortplanting van radiogolven, en uiteindelijk de algemene prestaties van GPS-systemen en andere navigatiesystemen in de ruimte’, aldus de onderzoekers.

Wetenschappers hadden al langer de hypothese dat de stratosfeer kromp omwille van een toename in de concentratie van CO2. Maar voor het eerst verschijnt er een studie die het ook aantoont en laat zien dat de stratosfeer over de hele wereld is gekrompen sinds ten minste de jaren tachtig, toen voor het eerst satellietgegevens werden verzameld.

De onderzoekers kwamen tot hun conclusies door gebruik te maken van de kleine reeks satellietwaarnemingen die sinds de jaren tachtig zijn gedaan in combinatie met meervoudige klimaatmodellen, waarin rekening is gehouden met de complexe chemische interacties die in de atmosfeer optreden.

Aardas verschoven

‘Het krimpen van de stratosfeer is een signaal van de noodsituatie in het klimaat en de invloed die de mens op planetaire schaal uitoefent’, zei Juan Añel van de Universiteit van Vigo, Ourense in Spanje, die deel uitmaakt van het onderzoeksteam, aan The Guardian. ‘Het is schokkend’, klonk het. ‘Dit bewijst dat we tot op 60 kilometer met de atmosfeer rommelen.’

Deze ontdekking is de laatste die de invloed van de mens op de planeet aantoont. In april toonden wetenschappers aan dat de klimaatcrisis de aardas heeft doen verschuiven doordat het massale smelten van gletsjers het gewicht over de hele wereld verdeelt.