De Chinese dominantie op de wereldwijde zonnepanelenmarkt begint er stilaan voor te zorgen dat de hele toeleveringsketen door het land beïnvloed zou kunnen worden. Die toenemende machtsconcentratie baart het Internationaal Energieagentschap (IEA) grote zorgen. 

Volgens een rapport dat het IEA donderdag publiceerde, zou de capaciteit om zonnepanelen te fabriceren in het voorbije decennium een significante shift hebben ondergaan. Waar Europa, Japan en de Verenigde Staten (VS) in 2010 nog marktleiders waren, heeft China nu een absolute koppositie ingenomen. 

Sinds 2007 zouden meer dan 500 Chinese firma’s de markt hebben betreden, een verviervoudiging in de voorbije vijftien jaar. Daardoor heeft China nu een globaal marktaandeel van maar liefst 80 procent in alle productiefases van zonnepanelen in handen. Het IEA waarschuwt dat de eerste stappen van het fabricageproces binnenkort misschien zelfs voor 95 procent in Chinese handen zullen vallen.

Westen kan lage prijzen niet bijhouden

De toenemende Chinese dominantie op de markt kan verklaard worden door de lage productieprijs vergeleken met concurrerende landen (in Europa is de productie 35 procent duurder, in de VS 20 procent). Dat komt deels door de veel lagere energieprijs in het land: De gemiddelde prijs per megawattuur (MWh) in China ligt 30 procent lager dan het wereldwijde gemiddelde.

Het Westen zal dan ook een tandje moeten bijsteken om de achterstand in te halen. Als China’s grip op de markt nog vergroot, riskeert de hele industrie geplaagd te worden door zogenaamde supply chain bottlenecks, ofwel knelpunten in de toeleveringsketen, waarschuwt het IEA.

In het voorbije jaar steeg de prijs van zonnepanelen wereldwijd bijvoorbeeld al met 20 procent, iets dat volgens het rapport deels verklaard kan worden door een te te grote vraag naar polysilicium, een sleutelmateriaal om zonnepanelen te produceren. Volgens het rapport zou dat in de toekomst vaker kunnen voorkomen, omdat de vraag naar zonnepanelen en dus zeldzame mineralen blijft stijgen.

Opzettelijke strategie van Xi Jinpings regering

Dat China zo sterk inzet op zonnepanelen, is geen toeval. De Chinese regering vindt immers dat zonnepaneelproductie een belangrijke ‘strategische sector’ is waar stevig in geïnvesteerd moet worden. Dat doet het overigens ook met windmolens en kernenergie. Momenteel is het land nog grotendeels afhankelijk van steenkool: China is de grootste producent én consument van het vervuilende goedje.

De zonnepaneelstrategie lijkt nu wel zijn vruchten af te werpen: de Chinese export van materialen en onderdelen voor zonnepanelen leverde in 2021 zo’n 30 miljard dollar (29,4 miljard euro) op. Zo’n 7 procent van het handelsoverschot van het land in de voorbije vijf jaren zou afkomstig zijn van deze sector. 

(jvdh)