China een wereldmacht? Als het dat wil worden moet het anderen inspireren, niet bang maken

China een wereldmacht? Als het dat wil worden moet het anderen inspireren, niet bang maken
(Foto: Feng Li/Getty Images)

De opkomst van China is een van de meest opmerkelijke verwezenlijkingen in de recente wereldgeschiedenis. Hoewel iedereen zich daar ondertussen van bewust is, blijven de cijfers die het Chinese verhaal vertellen indrukwekkend. Noemen velen China nu al een een wereldmacht, dan hebben andere vragen bij die status. 

Dat het land stilaan uitgroeit tot een economische en militaire supermacht, wordt niet langer in vraag gesteld. De cijfers die het land kan voorleggen, zijn door geen enkele andere natie geëvenaard. 

  • Het Chinese inkomen per hoofd van de bevolking is sinds 1984 met een factor 26 gestegen. Honderden miljoen Chinezen wisten zich vanuit de armoede op te werken naar de middenklasse.
  • De levensverwachting is in diezelfde periode met 10 jaar gestegen.
  • Mensen die er in armoede leven maken nog 1 procent van de bevolking uit, tegen 88 procent toen. 
  • Tussen 1990 en 2018 daalde het aandeel van de Verenigde Staten in de wereldhandel van 26,4 naar 23,9 procent; het Chinese aandeel steeg van 1,6 naar 15,8 procent.
  • Een generatie geleden voerde 80 procent van alle landen meer handel met de VS dan met China; in 2018 was China de belangrijkste handelspartner voor 128 van 190 landen.
  • In 1999 diende China 276 patenten in bij het World Intellectual Property Organization; in 2019 was dat aantal gestegen tot bijna 59.000.
  • China heeft een bevolking die viermaal zo groot is als die van de VS. Als het inkomen per hoofd van de bevolking ook maar half zo groot zou zijn als dat van de VS, zou het economisch twee keer zo groot zijn. 
  • Sinds 2012 heeft China ook meer bijgedragen aan de VN-vredesmachten dan de VS, Groot-Brittannië. Frankrijk en Rusland (de 4 andere leden van de VN Veiligheidsraad) gecombineerd.

China: waakzaamheid is geboden, geen paniek

Honderden andere cijfers bewijzen China’s opkomst en die is een bron van fierheid voor zijn 1,4 miljard inwoners. Maar het land heeft daarom niet minder problemen dan het Westen: een vergrijzende bevolking (het aantal 65-plussers zal tegen 2030 verdubbelen tot een kwart van de bevolking). Er zijn ook de ondoorzichtige financiële markten en de ernstige interne sociale en culturele onrechtvaardigheden.

Toch lijkt het feit dat China een vergelijkbare grootmacht als de VS zal worden niet alleen dichtbij, maar onvermijdelijk. Een wereldmacht dus? De Duitse journalist Gabor Steingart denkt daar op thepioneer.de anders over. Hij roept op tot waakzaamheid over de China-hype, eerder dan tot paniek. Want volgens de Duitser voldoet China niet aan een reeks voorwaarden die de status van wereldmacht verantwoorden.

1. Cultureel bereik

Een wereldmacht heeft, per definitie, een cultureel bereik dat verder gaat dan de bruto tonnen die het exporteert. “Amerika veroverde de wereld met jeans en Coca Cola, met Elvis Presley en Marilyn Monroe; een glamoureus leger van Hollywoodsterren huist nog steeds in de harten van miljarden”, schrijft Steingart. Hoeveel Chinese sterren worden in het buitenland aanbeden?  “Om het in één zin te zeggen: China imponeert, maar rockt niet”.

2. Een magneet voor migranten

Een wereldmacht moet een magneet zijn voor migranten. Dat is allerminst het geval van China. In de VS krijgt de andersdenkende een Pulitzerprijs; in China wacht hem huisarrest. “Of om het in één zin te zeggen: China exporteert geen verlangens, alleen nachtmerries.”

Ondanks de vele kritiek die de regering Trump inzake haar immigratiepolitiek te verduren kreeg, reikten de VS in 2019 nog altijd 1 miljoen green cards uit. China gaf tussen 2004 en 2017 amper 10.000 buitenlanders ‘permanente residentie’. Minder dan 0,1 procent van de mensen die in China wonen zijn in een ander land geboren.

3. Economisch kwetsbaar

De huidige groeicijfers, en dat is verbazingwekkend voor een land dat onlangs nog acht procent groei meldde, liggen plotseling weer achter op die van de Verenigde Staten. China – zoals het autoritaire beleid van Covid duidelijk heeft aangetoond – is economisch kwetsbaar. Westerse schokbestendigheid is hier niet aanwezig.

4. Rode Leger is geen aanwinst, maar een bedreiging

“In tegenstelling tot de Amerikanen, die welkome gasten zijn in Duitsland, Polen, Frankrijk en elders, is het Chinese Rode Leger geen aanwinst in de Zuid-Chinese Zee, maar een bedreiging. De enige partners in het buitenlands beleid – Kim Jong-un en Poetin – zijn geen vrienden, maar machthebbers die zonder China niet kunnen overleven.”

[Steingart kijkt hier misschien wat te makkelijk door een westerse bril. Toen het erop aankwam de Russische invasie van Oekraïne te veroordelen gaven 15 van de 20 meest bevolkte landen ter wereld niet thuis. In de top 10 stemde op de VS na niet één land voor de resolutie. Vraag is dan waarom deze landen een eventuele Chinese invasie van Taiwan wel zouden veroordelen. Als het zover mocht komen zal China ongetwijfeld meer partners hebben dan de twee voormelde dictators.]

5. Een wereldmacht berust altijd op de kracht van nieuwe ideeën

“Een wereldmacht berust altijd op de kracht van nieuwe ideeën. Economisch gezien verdient een natie alleen de titel van wereldmacht als ze de leider is op het gebied van innovatie. Kolenland China – ’s werelds grootste uitstoter van CO2 – heeft zeker enorme vooruitgang geboekt op het gebied van biotechnologie en de digitale economie, en heeft nu een Chinese versie van bijna elk Amerikaans bedrijfsidee. Maar het zijn varianten, geen alternatieven.”

Een stelling die al eerder werd verwoord door de Amerikaanse-Indiase denker-ondernemer Naval Ravikant.

“Telkens mensen zeggen dat China zo indrukwekkend bezig is: ‘Kijk naar hun raketlanceringen, kijk naar hun economische groei, kijk naar de steden die ze bouwen…’

Wel, bel me als ze eens iets nieuws uitvinden. Bel me wanneer ze met een ongelooflijk idee tevoorschijn komen, dat wij nog niet hebben gehad. Bel me wanneer ze technologie ontwikkelen die wij niet hebben. Want tot nog toe zijn het allemaal imitaties. Ze profiteren enkel van technologie die ze bij ons hebben gehaald en die ze nu op grote schaal toepassen omdat ze meer mensen hebben.

Bel me maar wanneer hun bbp pro capita dat van ons overstijgt. En bel me wanneer ze vaccins, geneesmiddelen, energiegeneratoren of ruimtetuigen ontwikkelen die wij niet kunnen maken.

Bel me wanneer de autoritaire staat erin slaagt om van bovenuit iets gloednieuws te ontwikkelen. Wanneer ze creatiever zijn dan wij, hun kunst beter is dan de onze en hun technologie de onze overstijgt.

Bel me wanneer dat gebeurt en de vrije, kapitalistische samenleving het onderspit moet delven. Ik heb dat nog nooit zien gebeuren.”

Steingart: “Mao Zedongs spreuk wil dat politieke macht ook uit de loop van een geweer komt. Maar als China echt een wereldmacht wil worden, zal het anderen moeten inspireren en niet alleen bang maken.”

(lb)

Meer premium artikelen
Meer

Ontvang de Business AM nieuwsbrieven

De wereld verandert snel en voor je het weet, hol je achter de feiten aan. Wees mee met verandering, wees mee met Business AM. Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en houd de vinger aan de pols.