Slechts enkele dagen nadat onderzoekslaboratorium OpenAI begin december de chatbot ChatGPT publiekelijk beschikbaar maakte, gebruikten een miljoen gebruikers de tool al. Volgens sommige gebruikers is het slechts een leuk speeltje. Anderen, zoals Laurent Sorber, medeoprichter en CTO van het Brusselse AI-bedrijf Radix, spreken echter van een “iPhone-moment”, dat de wereld radicaal zou kunnen veranderen.

Kunstmatige intelligentie (AI) begint een steeds grotere rol te spelen in de samenleving, hoewel de meeste mensen dat nog niet merken. Ook Sorbers bedrijf speelt daarin een rol. Radix biedt al enkele jaren AI-oplossingen aan een portfolio van klanten in diverse industrieën, gaande van de gezondheidszorg tot de transportwereld. 

Meestal gaat het om zaken die voor de eindgebruikers niet meteen zichtbaar zijn, zoals de optimalisatie van de productieplanning van een bedrijf, of wordt AI als hulpmiddel ingezet door wetenschappers bij de ontwikkeling van bijvoorbeeld een nieuw vaccin. “Je ziet de impact eerder indirect. De ervaring van klanten gaat beter worden omdat bedrijven een betere service kunnen leveren, of omdat hun prijzen lager kunnen worden omdat ze zelf efficiënter worden”, vertelt Sorber aan Business AM.

Volgens Sorber zorgt dat er tot nu toe voor dat vooral repetitieve en saaie taken werden overgenomen. Dat zorgt ervoor dat menselijke medewerkers meer tijd hebben om creatief of interessant werk te leveren. “Ik zou niet zeggen dat er jobs zijn verdwenen, integendeel”, zegt de AI-expert. “Een van onze klanten, GSK, ontwikkelt bijvoorbeeld vaccins. Dat is een heel arbeidsintensief proces, waarbij hoogopgeleide mensen vaak repetitieve taken moeten uitvoeren. Die processen hebben wij helpen automatiseren, waardoor die experts zich nu meer kunnen focussen op interessanter werk.”

Zal ChatGPT hier verandering in brengen?

ChatGPT is echter veel zichtbaarder en kan veel meer dan een – voor eindgebruikers althans – onzichtbare AI die bijvoorbeeld een agenda optimaliseert. De chatbot kan immers conversaties voeren die op het eerste gezicht redelijk overtuigend lijken, recepten verzinnen, scenario’s voor films schrijven, nieuwsberichten schrijven en zelfs computercode genereren. De meest cruciale rol wordt echter nog altijd ingevuld door de persoon die de inputs geeft, want de AI is zelf niet in staat te redeneren. 

Toch zou de arbeidsmarkt er de komende jaren grondig anders kunnen uitzien, zegt Sorber. “Die tools (zoals ChatGPT, red.) zullen het makkelijker maken om zelf bepaalde dingen te gaan ontwikkelen. Daardoor zal de vraag naar bijvoorbeeld copywriters en digital artists enigszins verminderen.” Sorber zegt wel niet te denken dat kwalitatievere zaken zoals concept art meteen door AI zullen worden geproduceerd. 

“Ik zie dat vooral gebeuren aan het lagere einde van de markt, waar de bereidheid om te betalen voor een professional sowieso al lager ligt. Er zijn nu bijvoorbeeld al mensen die met behulp van Midjourney (een AI van het gelijknamige bedrijf die afbeeldingen kan genereren gebaseerd op een tekstuele input, red.) kaartspelletjes maken. Stel dat ik dat wil doen, maar niet het budget heb om een artiest in te huren, dan kan ik dat aan de hand van AI.”

Ook andere jobs, zoals programmeerposities, zullen niet meteen verdwijnen. ChatGPT is immers niet in staat om zelf onderzoek te doen, verduidelijkt Sorber. Om die reden ziet hij het voorlopig eerder als een handige tool, die het werk van veel mensen zal vergemakkelijken.

Welke impact zal dit hebben op het onderwijs?

Ook op het onderwijs zal AI zoals ChatGPT de komende jaren een aanzienlijke impact hebben. Toch denkt Sorber dat doemberichten van professoren die niet meer kunnen onderscheiden of de papers die zij beoordelen geschreven zijn door hun studenten of een AI niet de realiteit weerspiegelen.

“Er bestaan al lang tools om te identificeren of een tekst geschreven is door een AI, die bijvoorbeeld kijken naar de manier waarop zinnen worden geconstrueerd of welke soort woorden worden gebruikt.” Met andere woorden: AI zal en wordt al gebruikt om schrijfsels van AI op te sporen.

“Anderzijds denk ik dat detectie misschien niet het enige is dat nodig zal zijn. We moeten gewoon aanvaarden dat het een deel gaat worden van hoe we werken. Het is een nuttige tool die veel processen kan ondersteunen, dus het afnemen en zeggen “je mag dit niet meer gebruiken” is ook niet helemaal correct.” 

Sorber werpt een anecdote op om zijn argument kracht bij te zetten. “Ik sprak onlangs met een professor van UGent. Die had het idee om studenten niet meer te evalueren aan de hand van de initiële output van ChatGPT, maar om hun begrip van die output te evalueren, of de mate waarin zij die output kunnen verbeteren.” Dat idee sprak hem aan, zegt hij, want ChatGPT en andere AI-tools verbieden is onbegonnen werk. “Ik denk dat we beter moeten kijken hoe we het een deel kunnen maken van het ecosysteem”, klinkt het.

Een “iPhone-moment”

Hoewel ChatGPT en andere AI-tools nu al een merkbare impact hebben in het onderwijs en op de werkvloer, zal het nog een tijdje duren voordat de technologie massaal wordt gebruikt, denkt Sorber. “Ik denk dat het een iPhone-moment is. Het is niet zo dat toen de iPhone uitkwam, iedereen er opeens een had. Het duurde even vooraleer het een van de meest gebruikte smartphones werd.” 

Toch zal het mogelijk sneller gaan dan de smartphonerevolutie, denkt hij. “De userbase is geëxplodeerd op een manier die we nog nooit hebben gezien op het internet. Ik denk dat dit het potentieel heeft om zichzelf veel sneller te verspreiden. Je moet het dan ook niet aankopen zoals een dure iPhone”, klinkt het. Gratis zal de tool echter niet blijven, meent Sorber, “maar het zal zich gemakkelijk verspreiden”.

Uiteindelijk zal software als ChatGPT websites als Google en Wikipedia zelfs vervangen, denkt hij, “maar niet in zijn huidige vorm. ChatGPT heeft nog geen toegang tot het internet en kan nu niet zeggen waar het informatie vandaan haalt.” Alle kennis die ChatGPT momenteel bezit, is afkomstig uit een gigantische database van het internet in 2021, alsook een groot aantal boeken. 

Nog een werkpunt, zegt Sorber, is om ChatGPT multimodaal te maken. “Dat is een technische term in AI om verschillende datatypes, zoals afbeeldingen, video en audio, te combineren.” Zo zou een toekomstige AI bijvoorbeeld afbeeldingen kunnen genereren gebaseerd op tekstinput, of een tekst schrijven die de inhoud van een video beschrijft.

Het zal volgens Sorber niet zo lang duren voordat een van de hierboven beschreven functies zullen worden geïntegreerd. “Het zou me niet verbazen als we eind volgend jaar ten minste een van die twee dingen gaan zien, ofwel een connectie met het internet en bijbehorende referenties zodat je kan zien waar de kennis vandaan komt, of het multimodaal maken.” Mogelijk zullen dan zelfs al beide functionaliteiten beschikbaar zijn, hoewel Sorber zegt niet graag voorspellingen te doen over zulke zaken.

Op weg naar een artificiële algemene intelligentie?

Hoewel ChatGPT op het punt staat om de wereld grondig te veranderen, zijn er toch nog een aantal beperkingen. Het is dan ook nog geen zogenaamde artificiële algemene intelligentie (AGI), een AI die in staat is alle intellectuele taken die een mens kan uitvoeren, te evenaren. Zeer lang bestonden er twijfels binnen de AI-gemeenschap of de ontwikkeling van een AGI überhaupt mogelijk was, maar volgens Sorber heeft ChatGPT toch wel wat losgemaakt bij velen onder hen.

“Sinds ChatGPT denk ik dat die mentaliteit toch veranderd is, omdat die laat zien dat we veel minder veraf zijn dan we misschien dachten. Wat voorheen een droom was, lijkt nu meer een kwestie van genoeg resterende problemen oplossen om er te geraken.”

Anderzijds zal ChatGPT er niet per se voor zorgen dat die ontwikkeling vanuit technisch standpunt sneller zal gaan. “ChatGPT is niet in staat op dit moment om ons te assisteren om AGI sneller te realiseren”, klinkt het. De AI kan immers niet zelf onderzoek verrichten en zal uitsluitend als tool dienen.

Moest het uiteindelijk lukken om een AGI te creëren, denkt Sorber dat de wereld op ongeziene wijze zal veranderen.  “Beeld je in dat je een algemene intelligentie hebt. Dan kun je een virtuele universiteit vol met AI-onderzoekers steken die 24 op 7 onderzoek doen naar de grootste problematieken. Denk aan het vraagstuk rond hernieuwbare energie, of een unificatietheorie, die de fundamentele theorieën binnen de natuurkunde verenigt. Met genoeg resources en AI zijn de mogelijkheden zo goed als eindeloos.”

(kg)