Het luchtvaartverkeer in Afrika is op dit ogenblik bijzonder complex. Zelfs een verbinding tussen twee aangrenzende naties vergt vaak een omweg, met verschillende maatschappijen, langs een aantal andere landen. Dat kan voor de reiziger ook een dure operatie worden.

Die problemen zouden in de toekomst echter mogelijk kunnen worden opgelost. Inmiddels zijn de Afrikaanse luchtvaartmaatschappijen onderhandelingen gestart om een betere samenwerking te vinden. Belangrijk daarbij was ook de inbreng van de International Air Transport Association (Iata) en de African Union. De onderhandelingen moeten uitmonden in de Single African Air Transport Market, één van de spitsprojecten van de African Union. Omdat andere transportmiddelen op het Afrikaanse continent nog met grotere problemen werden geconfronteerd, werd de luchtvaart in de regio lange tijd als het meest efficiënte keuze voor verplaatsingen beschouwd.

Verliezen

De dekolonisatie creëerde in eerste instantie een aantal relatief succesvolle maatschappijen, zoals Air Afrique of Nigeria Airways. Allerlei barrières, onder meer van politieke en economische aard, belemmerden echter vaak een verdere ontwikkeling. Bovendien kunnen de meeste Afrikaanse maatschappijen moeilijk concurreren tegenover de kapitaalkrachtige Arabische maatschappijen, zoals Royal Air Maroc, Qatar Airways of Emirates. Ook bij de grote maatschappijen van het continent kan alleen Ethiopian Airlines een positieve financiële balans voorleggen. Andere marktleiders – zoals Kenya Airways of South African Airways – zijn verlieslatend. Waarnemers merken op dat sommige Afrikaanse landen door allerlei taksen en kosten nog altijd de groei van de luchtvaartmaatschappijen belemmeren. Alexandre de Juniac, directeur-generaal van de Iata, benadrukte recent dan ook nog dat de Afrikaanse regeringen dan ook een beleid moeten voeren dat de ontwikkeling van de luchtvaart aanmoedigt. “De transportsector wordt door vele Afrikaanse regeringen nog altijd wordt bestempeld als een manier om hun technische realisaties en vaardigheden te tonen,” betoogt Heinrich Bofinger, transporteconoom bij de Wereldbank. “Het is voor vele landen moeilijk om van het idee van de nationale carrier af te stappen. Er blijft bijzonder veel terughoudendheid tegenover een volledige privatisering van de sector. Daarentegen worden vaak beleidsmaatregelen genomen die financieel niet houdbaar zijn.”

Veiligheid

Ook veiligheid en infrastructuur blijven vaak belangrijke hindernissen. Vijf jaar geleden vertegenwoordigde Afrika slechts 3 procent van de wereldwijde vliegtuigtrafieken, maar telde wel 20 procent van het aantal fatale crashes. Het veiligheidsprobleem moet volgens Elijah Chingosho, topman van de African Airlines Association, grotendeels worden toegeschreven aan de grote aanwezigheid van oude vliegtuigen die nog door de Sovjet-Unie werden geleverd. Ook  wordt gewezen op een gebrek aan onafhankelijke regelgevende instanties. Tevens wordt opgemerkt dat ook de grotere luchthavens nog altijd onder een gebrek aan efficiëntie en uitrusting lijden. Gewaarschuwd wordt dat een aantal van die problemen nog langere tijd zal aanslepen. Anderzijds wordt opgemerkt dat de groeiende vraag naar een degelijk Afrikaans luchtvaartverkeer uiteindelijk tot veranderingen zal leiden. “De volgende twintig jaar zal door de Afrikaanse luchtvaartsector een vloot van 550 nieuwe vliegtuigen moeten worden gekocht,” menen specialisten. “Die nieuwe vliegtuigen zullen de oude Sovjet-toestellen vervangen en zullen de veiligheid gevoelig verhogen. De resultaten van die inspanningen zijn al duidelijk. Twee jaar geleden werd in Afrika geen enkele dodelijke crash geregistreerd.” Belangrijk in de verdere ontwikkeling worden echter ook akkoorden waardoor de maatschappijen de kans krijgen een efficiënter en rendabeler grensoverschrijdend vluchtschema uit te bouwen. De Afrikaanse luchtvaart kent een sterke groei. In het begin van deze eeuw werden in de regio jaarlijks ruim 10 miljoen tickets verkocht. Midden dit decennium was er al sprake van 22,7 miljoen reizigers. Tot einde volgend decennium wordt een verdere gemiddelde groei met 5,1 procent per jaar verwacht. Wereldwijd wordt tijdens diezelfde periode een groei met 4,7 procent in het vooruitzicht gesteld. (mah)