Boris Johnson is met voorsprong de meest besproken politicus in het westerse halfrond sinds het vertrek van Trump.  Als je een script zou indienen bij een filmproducent, dat het leven van Johnson beschrijft, zou hij of zij het in de vuilbak kieperen: “Onrealistisch”. Wij doken in dat beruchte leven en trachten in vier delen aan te geven waar al die dadendrang vandaan komt. Vandaag het laatste deel ‘Boris de Brexiteer’.

Dit laatste deel gaat over de geschiedenis en de rol van Boris Johnson in met voorsprong de belangrijkste beslissing die de Britten hebben genomen in de laatste vijftig jaar.  Hoe de Britten uiteindelijk uit de EU zijn getuimeld, zal hele geschiedenisboeken vullen met gevolgen die economisch veel groter zullen zijn, in negatieve zin, dan we vandaag inschatten.

We reconstrueren een stuk van het verhaal vanuit de rol die Boris Johnson hierin heeft gespeeld.

De oorsprong van zijn scepticisme 

In 1990 was Johnson al een tijdje EU-correspondent voor de Daily Telegraph. Dat jaar was hij getuige van de extreme druk die François Mitterrand en Helmut Kohl aan Margaret Thatcher oplegden om van de Europese Unie een monetaire unie te maken. Het ging om de voorloper van de euro, met name het Europees wisselkoersmechanisme ERM. Dat moest ervoor zorgen dat de wisselkoersen tussen alle munten minder zouden schommelen. 

Deze ‘coup’ overtuigden vele sceptische Britten -en ook Johnson- dat de EU uiteindelijk ook een politieke unie zou worden. 

Dat scepticisme werd versterkt door het Verdrag van Lissabon in 2005 – dat door Tony Blair werd goedgekeurd – dat ervoor zorgde dat er minder vetomogelijkheden waren voor individuele lidstaten en waar ook het beslissingsdomein van het Europese Hof van Justitie werd uitgebreid.

De bitsige campagne zelf

In 2013 ging de toenmalige premier David Cameron finaal overstag en toonde zich bereid meet te werken aan een in-out referendum. Vooral om ervoor te zorgen dat de Conservatieve Partij niet uit elkaar zou vallen.

Vervolgens barstte er een burgeroorlog uit binnen die partij. Boris koos uiteindelijk voor ‘Leave’. Het gevecht was zo bits dat her en der beschuldigingen werden gelanceerd. 

Partijgenoot David Davis noemde hem een mislukking. Boris’ antwoord was al even vilein: “Ik trap je in je kl*ten”. Boris Johnson verweet Labour-leider Jeremy Corbyn een ‘gedesinfecteerde kip’ en ‘flikker’ te zijn. Hij daagde hem uit om zich te meten in vervroegde verkiezingen door hem voor ‘laffe meid’ uit te schelden. Het hele land scheurde uiteindelijk in twee.

Zelf ging Boris er van uit dat ze geen kans maakten. Maar dat was buiten de psychopathische meesterstrateeg Dominic Cummings gerekend.

De meesterzetten

• Eerst en vooral mocht er op geen enkel moment een echt economisch plan worden voorgelegd of uitgelegd. Dat zou alleen maar tot discussies leiden en dat plan bestond eigenlijk ook niet echt.

• Johnson zette sterk in op de soevereiniteit van het VK met de slogan ‘TAKE BACK CONTROL’, iets waar eigenlijk niemand echt tegen kon zijn. Vooral het terugnemen van het immigratiebeleid was een agendapunt waar heel wat Britten zich konden achter scharen.
• Toen Johnson er zelfs in slaagde Eerste Minister te worden, accentueerde Cummings de daadkracht van Johnson met de slogan ‘GET BREXIT DONE’.
• Cummings zette vervolgens het Britse Parlement buitenspel door de hele Brexit-saga te herleiden tot een gevecht tussen ‘PEOPLE versus PARLIAMENT’.
• Hij liet Boris ook vertrekken naar Brussel in de finale onderhandelingen met de boodschap dat het VK geen enkel probleem had met een ‘NO DEAL’.

De leugens in de campagne

We eindigen nog even met de leugens die zijn verteld door de ‘Leave’ -campagne en dat is toch wel een hele lijst. Johnson had er ook een handje van weg om vooral de meest belachelijke naar voren te brengen. Maar die waren ze bijna allemaal gelogen. Hieronder een bloemlezing:

• 59% van de Britse wetgeving wordt door Brussel beslist. 

FOUT. Het is slechts 15%   

• Theezakjes mogen niet herbruikt worden. 

JUIST. Het zijn wel de Britten die deze regel hebben aangevraagd.

• Wekelijks gaat er 350 miljoen pond naar de EU. 

FOUT. Dit was ongeveer 148 miljoen pond per week.

• 77 miljoen Turken zullen binnenkort de EU vervoegen en het VK binnen kunnen.

 FOUT. Het toetreden van Turkije was nooit echt aan de orde. Pittige anecdote: Johnson zelf had in 2008 een documentaire gemaakt om de toetreding te bepleiten. 

• Nooit was het makkelijker om nieuwe handelsakkoorden te sluiten na Brexit.

 FOUT. Tot op vandaag heeft het VK nog geen enkel deftig akkoord met de grootste economische blokken.

• Elke bokking (een gerookte en gezouten haring) moet op een bedje ijs liggen. 

JUIST. Het zijn weer de Britten die deze domme regel hebben aangevraagd.

• Trump verzekerde hem dat de handel zou verviervoudigen met de VS.  

FOUT. Er is in de verste verte nog geen handelsakkoord met de VS.

Ondertussen is de macht van Groot-Brittanië verder aan het inkrimpen en de beloften van een ‘Global Britain’, dat terug een rol zal spelen op het wereldtoneel, is een nostalgische chimera die gestoeld is op het roemrijke verleden van de ‘British Empire’, meer dan 125 jaar geleden toen de Britten effectief bijna 40% van de wereld beheersten. Het blijft voor hen moeilijk om afscheid te nemen van hun verleden en zich te schikken in die nieuwe wereld waar er bijna 8 miljard mensen zijn en heel wat nieuwe wereldspelers.

De auteur Xavier Verellen is CEO van de scale up QelviQ, met kantoren in Antwerpen en New York. QelviQ is een Internet Of Things bedrijf dat een oplossing wereldwijd vermarkt om wijnen op de ideale temperatuur te serveren. ( www.qelviq.com)