Het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU) legt Polen een boete van een miljoen euro per dag op zolang zijn tuchtcollege voor rechters niet is opgeheven. Dat deelt het Hof mee in een persbericht.

Het HvJ legde de boete op omdat de Polen zijn tuchtkamer van het Hooggerechtshof niet heeft geschorst. Die tuchtkamer werd in 2018 opgericht en is in staat rechters en aanklagers te ontslaan. Het HvJ vreest dat dit kan worden misbruikt om strafsancties op te leggen aan degenen die onafhankelijkheid tonen door niet te buigen voor de politieke wil.

Respect voor de rechtsstaat

In juli had het Hof formeel geoordeeld dat de tuchtkamer geen onpartijdigheid garandeerde. Polen plaatste daarmee zijn nationaal recht boven dat van de EU.

Het Hof zei in het persbericht dat de boete “noodzakelijk was om te voorkomen dat ernstige en onherstelbare schade wordt toegebracht aan de rechtsorde van de Europese Unie en aan de waarden waarop die Unie is gegrondvest, met name die van de rechtsstaat”.

De Europese Commissie had op 9 september verzocht om “financiële sancties” op te leggen nadat Polen het vonnis van juli niet had nageleefd. Ze heeft ook een mechanisme uitgedokterd om de uitbetaling van Europese fondsen voor lidstaten afhankelijk te maken van het respect voor de rechtsstaat. Polen en Hongarije trokken daarom al naar het Hof van Justitie om dat mechanisme te laten schrappen.

“Machtsmisbruik”

Poolse premier Mateusz Morawiecki beschuldigde de EU vorige week nog van chantage. “Ik verwerp bedreigingen, waarschuwingen en dwang”, zei hij. “Chantage kan geen manier worden om aan politiek te doen tegen bepaalde lidstaten. Dat ligt niet aan de basis van democratie.”

De Poolse regering is woedend en spreekt van “’machtsmisbruik”. Het Hof “treedt buiten zijn bevoegdheden”, zegt minister van Justitie Sebastian Kaleta.

Premier Alexander De Croo (Open Vld) zei vandaag voor het Europacollege in Brugge dat zijn Poolse tegenhanger “met vuur speelde wanneer hij oorlog voert met Europese collega’s om interne politieke redenen”.

“Dit gaat over de overweldigende meerderheid van de lidstaten, van de Baltische staten tot Portugal, die het eens zijn dat onze Unie een unie van waarden is, geen geldmachine”, zei De Croo, zinspelend op het feit dat Polen lang een belangrijke netto-ontvanger van EU-fondsen is geweest.

“Je kunt niet al het geld in je zak steken, maar de waarden weigeren”, zei de Belgische premier.

(kg)