Blockchain en bitcoin zijn twee begrippen waartussen mensen het verschil niet altijd kennen. Vooral sinds het succes van bitcoin is de interesse in de achterliggende technologie, namelijk blockchain, sterk gegroeid. Maar wat is blockchain? En wat kan ermee gedaan worden?
Blockchain is de technologie die achter de ondertussen welbekende bitcoin schuilgaat. Het best kan de technologie vergeleken worden met een soort grote database. In tegenstelling tot een ‘gewone’ database, kan iedereen in blockchain informatie toevoegen én zijn wijzigingen voor alle gebruikers zichtbaar. Het idee achter de technologie is relatief eenvoudig, de mogelijkheden quasi eindeloos.
Nodes, blocks en chains?
Blockchain bestaat uit twee woorden, ‘block’ en ‘chain’. ‘Blocks’ of blokken zijn lijsten met transacties of andere interessante gegevens, de ‘chain’ of keten is het geheel van ‘blocks’ die de hele groep heeft goedgekeurd. Eigenlijk werkt het zo: telkens er informatie opgeslagen wordt via blockchain, moet het netwerk deze gegevens bevestigen.
Het netwerk, dat zijn dan weer alle computers of ‘nodes’. Als de nodes in het netwerk akkoord gaan met de informatie, dan wordt die toegevoegd aan een blok. Daarna staat deze informatie vast. Pas als het hele netwerk opnieuw tot consensus komt, kan de informatie aangepast of verwijderd worden. Zonder die onderhandeling, verandert er niks aan de blockchain.
Dat het hier om een keten gaat, is als volgt te verklaren: elk blok uit de keten heeft een soort digitaal identificatielabel, wat programmeurs een ‘hash’ noemen. Bovendien zit er in elk blok een soort verwijzing naar de hash van het blok daarvoor. Het feit dat alle blokken dus met elkaar verbonden zijn, maakt alle gegevens die erin zitten zo betrouwbaar. We leggen hieronder even uit hoe dat precies in z’n werk gaat.
Frauderen is bijna onmogelijk bij blockchain
Daarbij zijn we aangekomen bij de belangrijkste troef van de technologie van blockchain. Alle gegevens zijn betrouwbaar, omdat alles openbaar is en iedereen toegang heeft. De transacties kunnen weliswaar gewijzigd worden, maar ook dat is zichtbaar. Bovendien moeten alle partijen – zoals gezegd – toestemming geven om de informatie te wijzigen. Om fraude te kunnen plegen, zouden alle eerdere blokken aangepast moeten worden én dit zou bij iedereen in het netwerk moeten gebeuren. Er staat namelijk een kopie van alle transacties op elke aangesloten computer.
Dat iedereen over een kopie van de transacties beschikt, is op zich al vernieuwend. Bij de meeste databases zijn alle gegevens opgeslagen op één locatie, dit noemt men een centrale database. Bij blockchain gebeurt het helemaal anders, want hier gaat het om een gedecentraliseerde database. Er is géén centraal punt, want alle knooppunten of ‘nodes’ hebben een exacte kopie van de database. Er is een bijkomend voordeel, want de database blijft intact, ook bij hackpogingen of als de stroom opeens uitvalt.
Maar er zijn nog veel meer voordelen aan de technologie van blockchain.
Blockchain als schrik van de banken
Doordat blockchain ontzettend interessante technologie is, hebben veel banken en andere financiële instellingen een schrik te pakken. Ze vrezen namelijk dat ze door blockchain buitenspel gezet zullen worden. Waar in het huidige – klassieke – systeem elke transactie verwerkt wordt door een centrale instelling, zoals een bank, gebeurt dat bij een gedecentraliseerd systeem als blockchain niet meer. Daar zijn geen tussenpersonen meer nodig.
Die tussenpersonen of intermediairs vindt u trouwens niet enkel in de bankenwereld, want ook beurzen, notarissen en ambtenaren zijn tussenpersonen. En die kunnen dus vervangen worden door blockchain.
Voorbeelden maken veel duidelijk. Wanneer u bijvoorbeeld een telecomrekening betaalt, dan gebeurt eigenlijk het volgende: uw bank haalt het geld van uw rekening en plaatst het op de rekening van uw telecomprovider. Of u koopt een huis en moet dat laten registreren door een notaris. Dat is niet langer nodig bij blockchain, waar er simpelweg in een code geplaatst wordt. Die stelt dat u op een bepaalde datum eigenaar wordt van een woning. De transactie krijgt vervolgens een validering door verschillende partijen op het blockchain-netwerk. En daarmee is de rol van de notaris uitgespeeld.
Hoe is blockchain ontstaan?
Eerst en vooral, de technologie van blockchain is eigenlijk niet zo nieuw meer. Ze bestaat officieel sinds 2008, maar er zijn al veel langer experimenten in die richting. Zo waren er in de jaren ’80 al zogenaamde cypherpunks actief, dat zijn waren filosofen en wiskundigen die nadachten over cryptografie. In 1991 waren er dan weer de wetenschappers Stuart Haber en Scott Stornetta, die een methode bedachten om digitale documenten te valideren. Hun experimenten doofden echter uit en het patent op hun technologie verliep in 2004.
4 jaar later, in 2008, verscheen er opeens een whitepaper in de mailbox van mensen met een sterke interesse in cryptografie. Dat document beschreef een gedecentraliseerd elektronisch geldsysteem: bitcoin. Dat is meteen ook de reden waarom iedereen wil weten wat blockchain is. De hele uitleg werd geschreven door ene Satoshi Nakamoto. Dat is een groep of persoon waarvan de identiteit nog altijd onbekend is. Het is zelfs een waar mysterie.
Belangrijk, het is niet zo dat bitcoin en blockchain compleet hetzelfde zijn. Er is een erg belangrijk verschil tussen de twee. Terwijl blockchain een werkwijze of techniek is om transacties in goede banen te leiden, is bitcoin een concrete virtuele munt die gebruik maakt van die blockchain-technologie.
Waarom is blockchain zo interessant?
Het is dus een vaak gemaakte vergissing dat bitcoin en blockchain hetzelfde zijn. Met de technologie van blockchain kan er veel meer gedaan worden dan enkel virtuele munten maken. Het is tegenwoordig een echte hype om cryptomunten op te zetten, getuige daarvan ook het plan van Facebook om een eigen cryptomunt te lanceren.
Een mastodont als Facebook zal er misschien in slagen om de Libra te doen werken, maar uiteraard zullen niet alle cryptomunten een even lang leven beschoren zijn. Het is dan ook interessant om voorbij het financiële verhaal kijken, want ook in andere sectoren kan blockchain ingang vinden. Denk aan overheden, het Internet of Things, transport of zelfs de medische sector.
De vastgoedsector kwam al aan bod: de eigendom van een woning kan snel veranderen, zonder tussenkomst van een makelaar of notaris. Maar het gaat verder, het innen van auteursrechten door artiesten bijvoorbeeld. Via blockchain-technologie zijn er alternatieven voor streamingdiensten zoals Spotify en SoundCloud opgedoken. Zo is er Audius, een start-up die artiesten wil toelaten om meteen naar hun luisteraars te streamen, zodat die meer inkomsten verwerven dan bij pakweg Spotify.
Blockchain vindt ook verder de weg naar het leven van de ‘gewone’ burger of consument. Via blockchain kan er namelijk een soort uitgebreide online-identiteit opgebouwd worden. Aan die identiteit kunnen dan belangrijke documenten vasthangen. Denk aan diploma’s, rijbewijs, bewijs van wettelijk samenwonen of een huwelijksakte. U kan er op termijn ook zaken mee online ondertekenen, zoals contracten of offertes. Dat is een pak veiliger dan digitale handtekeningen, die eenvoudig na te maken zijn.
Maar er zijn ook nadelen aan blockchain…
Blockchain is natuurlijk niet enkel rozengeur en maneschijn. Consumentenbescherming en privacy zijn zaken die compleet verdwijnen bij blockchain. Laat ons terugkeren naar de financiële sector: wanneer iemand iets aankoopt via PayPal of Visa, dan bestaat er een vorm van consumentenbescherming. Als de verkoper nalaat om te leveren waarvoor u betaalt, dan komt de instelling tussen. Het geld kan teruggestort worden en u als consument bent relatief veilig. Bij blockchain bestaat zo’n veiligheidsmechanisme natuurlijk niet.
Privacy is nog zoiets, want dat ontbreekt eveneens bij blockchain. Alle transacties zijn er immers openbaar, elke gebruiker of node kan alle transacties uit het verleden bekijken. Dat levert problemen met geheimhouding op. Bovendien ontbreekt er een wettelijk kader rond blockchain. Onderzoek wees al uit dat bijna de helft (44 procent) van de bitcoin-transacties gelinkt is aan illegale activiteiten.
Ten slotte is er nog een inherent minpunt aan blockchain. Doordat het netwerk steeds groter wordt en er meer transacties plaatsvinden, vergroot de hoeveelheid data die verstuurd en opgeslagen moet worden. Het systeem krijgt dan ook last van vertragingen. Een betaalsysteem met talrijke voordelen, maar gigantische vertragingen om betalingen goed te keuren, dat is absoluut geen goede zaak.