De essentie: Nog voordat Scholz één voet op Chinese bodem zette, werd zijn tripje volledig met de grond gelijk gemaakt. Het Britse blad The Spectator sprokkelde wat reacties uit de Duitse pers.

“Rechtvaardiging van autocratisch beleid”

De kritiek: “Het is het verkeerde bezoek op het verkeerde moment”, stelt het klassiek-liberale dagblad Die Welt.

• Voor veel China-deskundigen betekent het feit dat president Xi Jinping aan een derde ambtstermijn als secretaris-generaal van de Chinese Communistische Partij (CCP) begint, een negatieve mijlpaal voor het land. Hierdoor wordt hij namelijk de machtigste leider van de Volksrepubliek sinds de bloeddorstige dictator Mao Zedong.

• Xi’s verstevigde grip op de Chinese samenleving is dus, volgens Die Welt, niet iets wat Scholz moest gaan aanmoedigen.

• “Hij biedt de Chinese machthebbers de kans het bezoek voor te stellen als een rechtvaardiging van hun autocratische beleid”, opperde Heribert Dieter, politicoloog aan de Stiftung Wissenschaft und Politik, tegenover het persbureau AFP.

“Reis met zware bagage”

Verder: Ook het doel van de trip werd gelaakt: een “reis met zware bagage”, zo vatte het nieuwsprogramma Tagesschau de excursie samen. Scholz werd tijdens zijn bezoek namelijk vergezeld door een entourage van Duitse CEO’s van bedrijven als Adidas, BMW, Deutsche Bank, Siemens en Volkswagen. Maar: de kanselarij had benadrukt dat het bezoek geen groots opgezette handelsmissie zou behelzen.

• Bedoeling was een eerste kennismaking tussen de twee leiders, luidde het. Om diplomatieke betrekkingen op te bouwen en openhartige gesprekken te voeren over wereldwijde gebeurtenissen, waaronder de inval van de Russen in hun buurland Oekraïne. Die China nog steeds niet heeft veroordeeld, overigens.

• Het besluit van de Duitse bondskanselier om business en diplomatie te combineren werd door Scholz’ eigen regering echter als een onverstandige zet gezien.

• De Duitsers achten, na zoveel jaren verzoeningspolitiek, de tijd rijp om China harde vragen te stellen over zijn plannen met Taiwan, en de schendingen van de mensenrechten van Oeigoerse moslims. Volgens het weekblad Die Zeit was dit dan ook Scholz’ eerste grote “diplomatieke test”.

“Fatale fout”

De verdediging: Er weerklonk in Duitsland zodanig veel kritiek op het uitje dat de bondskanselier zich persoonlijk heeft willen verdedigen. In een artikel in de Frankfurter Allgemeine Zeitung zette hij eergisteren daarom de redenen uiteen waarom hij de reis maakte.

• De gist: de houding van Duitsland tegenover China moet veranderen. Dit impliceert een evolutie in de handelsbetrekkingen tussen de landen: Duitsland moet afstappen van “risicovolle afhankelijkheden” (zoals van Russisch gas) en overgaan tot diversificatie.

• Mooie woorden voor een trip die uiteindelijk een verlenging van het beleid van Angela Merkel bleek. Merkels filosofie: Wandel durch Handel, of: verandering ontketenen door intensief handel te voeren met een natie die, politiek gezien, eigenlijk geen bondgenoot is.

• Dat was iets waarop Der Spiegel overigens had geanticipeerd: het blad noemde vooraf de poging om doodleuk Merkels China-beleid voort te zetten, een “fatale fout”.

Enthousiaste beleggers

En nu? Scholz bezorgde de beurzen alvast een goede dag. Die lazen in zijn bezoek een verzachting van het hardvochtige zerocovidbeleid van de CCP; iets wat de Chinese economie ferm ten goede zou komen.

• In zijn onderhoud over economische aangelegenheden met Chinees premier Li Keqiang, heeft Scholz namelijk over vaccins gepraat, zo weet De Tijd.

• Dat China mogelijk voor het eerst vaccins uit het Westen binnenlaat, doet beleggers dromen dat weldra de strengste covidmaatregelen van het land zullen sneuvelen.

(mah)